W Gdyni powstało pierwsze w kraju muzeum poświęcone historii polskiej emigracji. Muzeum Emigracji w Gdyni – otwarte dla zwiedzających w 2015 roku – opowiada globalną historię Polek i Polaków. Z inicjatywy władz miasta w historycznym gmachu Dworca Morskiego, skąd przez dziesięciolecia wypływały polskie transatlantyki, powstała instytucja, która o dziejach wyjazdów i losach Polaków na świecie opowiada w ścisłym związku ze współczesnością. Historia emigracji toczy się bowiem każdego dnia. Jej najróżniejsze wymiary przedstawia wystawa stała.

W Muzeum Emigracji w Gdyni wspólna historia Polaków łączy się z dialogiem na temat współczesności. Migracje są dynamicznym procesem dziejącym się obok nas, a nie historycznym faktem. Dotykamy zjawiska, które na całym świecie wydarza się ciągle na nowo. Migracje zmieniają obraz całego świata. Również dziś.

Historia milionów Polaków

Historia wyjazdów z ziem polskich toczyła się na przestrzeni setek lat. W najróżniejsze części świata wyruszano zarówno za chlebem, jak i w poszukiwaniu wolności i lepszego życia. Nie zmieniło się to po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W podróż ruszano pieszo, pociągami, na pokładach statków, później samolotów. Po wstąpieniu do Unii Europejskiej emigracja stała się pokoleniowym doświadczeniem milionów młodych Polaków. Dziś prawie każdy zna kogoś, kto zdecydował się na emigrację.

Na całym świecie żyje ponad 20 milionów ludzi polskiego pochodzenia. Co wiemy dziś o jednym z najważniejszych zjawisk w polskiej historii? Czy potrafimy ocalić przed zapomnieniem pamięć o milionach ludzi, którzy polskość zaszczepili swoim dzieciom i wnukom? Czy możemy poczuć to, czego doświadczali Polacy opuszczający swoje domy pod koniec XIX wieku lub zrozumieć, co to znaczy emigrować na początku XXI wieku? Kim i czym jest współczesna emigracja?

Łączymy historie, zbliżamy ludzi

Muzeum Emigracji w Gdyni to miejsce otwarte na świat. Tu spotykają się historie emigrantów i imigrantów, ludzkie doświadczenia, nadzieje i obawy. By zrozumieć, kim jesteśmy dziś i kim możemy być jutro. Wspólny dom – Polska 1. Tu wszyscy jesteśmy migrantami.

Chcemy tworzyć rzeczywistość, w której jest miejsce dla każdego. Bez względu na to kim jest, skąd pochodzi i gdzie żyje.

Zbiory

Rzeczy mają swoją historię – opowiadają o ludziach, podróżach, ważnych miejscach i momentach. Są świadectwami swojej epoki, nośnikami historii ludzi, którzy na nie patrzyli i ich dotykali. To listy, dokumenty, pamiętniki, fotografie i przedmioty osobiste, które mówią więcej niż tysiąc słów. Muzeum Emigracji w Gdyni pozyskuje je wszystkie, aby połączyć ze sobą wiele ważnych historii. Chcemy dzięki nim – razem z Wami – dotknąć przeszłości.

Za sprawą zgromadzonych zbiorów możemy lepiej poznać życie Polonii – dawne oraz to współczesne, dowiedzieć czegoś o wielowiekowej obecności Polaków w niemal każdym kraju globu. Chcemy również z ich pomocą jak najlepiej oddać fenomen wyjątkowego Dworca Morskiego i całej Gdyni, centralnego punktu na mapie polskich migracji.

Od początku naszej akcji zbierania pamiątek spotykamy się z wielkim zaangażowaniem ludzi, dla których historia emigracji łączy się z osobistym doświadczeniem – własnym lub rodzinnym. Dzięki darom udało nam się zgromadzić przedmioty o trudnej do przecenienia wartości emocjonalnej, ale i naukowej. Są wśród nich m.in. pamiątki związane z oceanicznymi rejsami na polskich transatlantykach takimi jak M/S „Batory” i TS/S „Stefan Batory” oraz niezwykła kolekcja 38 „Madonn emigracyjnych”, które dodawały otuchy polskim emigrantów. Każdego dnia do naszych zbiorów dołączają nowe.

Zbiory Muzeum Emigracji w Gdyni gromadzone są od 2012 roku. Obecnie składają się z ponad 10 000 obiektów, z których ponad połowę stanowią dary. Można wśród nich wydzielić trzy główne grupy:

• Gdynia i Dworzec Morski
• Wyjazd i podróż
• Życie na emigracji

Ze względu na ilość obiektów, nie wszystkie mogą być prezentowane na wystawie stałej, ale każdy z nich jest digitalizowany. Te, które na co dzień znajdują się w muzealnych magazynach, są pieczołowicie zabezpieczane i konserwowane.

Budynek Dworca Morskiego w Gdyni - siedziba Muzeum 

Muzeum Emigracji znajduje się w sercu gdyńskiego portu, pod adresem „Polska 1″. To tu mieści się – wzniesiony w dwudziestoleciu międzywojennym – zabytkowy Dworzec Morski. Ze względu na fascynującą historię, budynek jest nie tylko siedzibą muzeum, ale też ważną częścią prezentowanej przez nas opowieści.

Dlaczego właśnie tu otworzyliśmy pierwsze w Polsce Muzeum Emigracji? To w Dworcu Morskim znajdowało się centralne miejsce przedwojennego ruchu pasażerskiego. Tutaj cumowały legendarne polskie transatlantyki z MS „Batorym” na czele. Gmach stanowił główną część rozległej infrastruktury emigracyjnej, którą tworzyły także m.in. Obóz Emigracyjny w dzielnicy Grabówek oraz szpital kwarantannowy w Babich Dołach. Kiedy w 1933 roku Dworzec został oddawany do użytku, był to jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Zapewniał sprawną obsługę w komfortowych warunkach.

Budynek pełnił także bardzo ważną funkcję reprezentacyjną – był ostatnim obrazem Polski, który pamiętali emigranci, a także pierwszym dla przyjeżdżających zza granicy. Jego architektura – z jednej strony monumentalna i elegancka, z drugiej awangardowa i funkcjonalna – łączyła najważniejsze cechy Gdyni – dumy polskiego państwa, ale też miasta otwartego na świat i nowoczesność.

Do wybuchu wojny z Dworca wypłynęły z Polski setki tysięcy ludzi. W późniejszych latach oceaniczny ruch pasażerski wskrzeszono już w znacznie skromniejszej formie, a w 1988 roku ostatni polski transatlantyk został wycofany ze służby.

Dzisiejszy kształt budynku to efekt żmudnych prac renowacyjnych i przystosowania architektury obiektu do nowej roli. Gmach został poważnie uszkodzony w okresie II wojny światowej i czekał 70 lat na pełną odbudowę i odzyskanie harmonijnej bryły. Było to w dużym stopniu możliwe dzięki środkom pozyskanym z unijnego funduszu Jessica. W ramach prac przebudowano północną część Hali Pasażerskiej, odtworzono wnętrza i wyremontowano elewacje, przywracając m.in. płaskorzeźby orłów i szlachetne tynki na fasadzie. Rozwiązania zaproponowane przez pracownię Arsa w koncepcji przebudowy budynku pozwoliły przywrócić Dworcowi dawny blask, a jednocześnie lepiej zagospodarować wyjątkowe dla instytucji kulturalnej położenie w samym centrum portu. Przeszklona ściana z widokiem na morze, rozległy taras i udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami to część odmłodzonego oblicza historycznego miejsca. Od 2014 roku budynek jest znowu ozdobą miasta, a także jego wizytówką dla tysięcy pasażerów największych statków wycieczkowych z całego świata, które co roku cumują właśnie tu, na nabrzeżu Francuskim.

polska1.pl