Muzeum upowszechnia wiedzę z zakresu historii i współczesności miasta Kościana i historycznej ziemi kościańskiej. Gromadzi, udostępnia, i trwale chroni zbiory od czasów najdawniejszych aż do współczesnych z zakresu: historii, archeologii, militariów, sztuki, etnografii, numizmatyki, filokartystyki, kartografii, i fotografii. Muzeum zajmuje większość sal w ratuszu, a ekspozycje dostępne są od pierwszego do trzeciego piętra.

Terenem działania muzeum jest obszar umownie nazywany ziemią kościańską, który obejmuje granice dawnego powiatu kościańskiego, określonego administracyjnie po 1945 r., a zlikwidowanego w 1975 r. Jest to obszar obejmujący miasta i gminy: Kościan, Krzywiń, Śmigiel, Czempiń, Kamieniec i Wielichowo oraz częściowo gm. Przemęt.

Archeologia

Z blisko 100 wpisanych do ksiąg obiektów archeologicznych najstarsze pochodzą z okresu neolitu sprzed 5 tys. lat i są nimi kamienne toporki. Duży zasób stanowią obiekty ceramiczne z okresu kultury łużyckiej, wyroby z kości zwierzęcych, ozdobne zapinki i szpile z brązu oraz inne jak chociażby datowane na średniowiecze kafle piecowe i wyroby ciesielskie i kowalskie. Ciekawostką jest dwustronna gliniana matryca do zdobienia tkanin i płócien.

Etnografia

W zbiorze etnograficznym znajduje się przeszło 460 eksponatów związanych z kulturą materialną mieszkańców miast i wsi ziemi kościańskiej. Zbiór składa się z elementów wyposażenia domów oraz narzędzi do prac na roli, a także prac w warsztatach: ciesielskich, stolarskich, bednarskich, kołodziejskich, kowalskich czy ślusarskich. Bardzo ciekawą grupą muzealiów są elementy odświętnego stroju ludowego.

Filokartystyka

W zbiorze tym muzeum posiada przeszło 1400 pocztówek, dzięki którym mamy wgląd w przeszłość społeczno-gospodarczą, a także architektoniczną Kościana oraz miasta i wsi ziemi kościańskiej. Zakres czasowy zbioru sięga od przełomu XIX i XX w. aż po współczesność. Do zbioru należą także XIX-wieczne listy przedfilatelistyczne, a także koperty z nadrukami kościańskich firm.

Fotografia

Dział ten zawiera przeszło 2300 zdjęć, które przedstawiają wszystkie aspekty życia mieszkańców Kościana, miasta i wsi ziemi kościańskiej z okresu od przełomu XIX i XX w. aż do czasów współczesnych.

Historia

Zbiory liczące przeszło 1100 obiektów prezentują bogatą kilkusetletnią historię mieszkańców miasta Kościana oraz bliższych i dalszych okolic aż do czasów najnowszych. W dziale tym wyróżniają się zabytki związane z działającymi od końca XIX w. towarzystwami i organizacjami kulturalnymi, sportowymi, religijnymi, cechami rzemieślniczymi oraz bractwami kurkowymi z Kościana, Śmigla, Czempinia czy Krzywinia.

Kartografia

W zbiorach muzeum znajduje się przeszło 140 map z XIX i XX w. miasta Kościana oraz okolicznych miast i wsi z terenu dawnego powiatu kościańskiego. Wśród nich są mapy wojskowe, plany sytuacyjne oraz rysunki techniczne budynków zakładowych znajdujących się niegdyś na terenie Kościana.

Militaria

Zbiór ten liczy przeszło 130 zabytków, na który składają się elementy umundurowania i wyposażenia wojskowego, a także broń palna i broń biała. W zasobach muzeum zgromadzone są osobiste pamiątki po żołnierzach oraz militaria od I wojny światowej, poprzez powstanie wielkopolskie 1918/1919 r., wojnę polsko-bolszewicką 1920 r. aż po wojnę obronną 1939 r. i zmagania Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie do 1945 r.

Numizmatyka

Dział ten składa się z ponad 2400 monet, banknotów oraz pieniądza zastępczego. Zbiór monet sięga od czasów rzymskich aż po okres Polski Ludowej. Na zbiór banknotów składają się m.in.: pierwsze polskie pieniądze papierowe z okresu powstania kościuszkowskiego. Istotną częścią działu stanowią żetony dominialne oraz bony papierowe z końca XIX w. i z czasów I wojny światowej wydawane przez miasta powiatu kościańskiego, a także szefle wybijane w majątkach ziemskich.

Sztuka

Na ten dział składa się blisko 200 dzieł sztuki, w tym obrazów, grafik i rzeźb tematycznie lub osobowo związanych z ziemią kościańską wytworzonych od początku XX w. aż do czasów współczesnych.

muzeum.koscian.pl