Głównym przedmiotem działalności Muzeum jest gromadzenie zabytków oraz wszelkich pamiątek materialnych i niematerialnych związanych z historią Czeladzi, w tym z przemysłem górniczym, który przez dziesiątki lat kształtował oblicze  miasta, jak również badanie, dokumentowanie oraz popularyzacja dziejów miasta i regionu.

Muzeum mieści się w dwóch obiektach. Od początku istnienia jego siedzibą jest tzw. Pałac pod Filarami – niegdyś willa dyrektora kopalni „Saturn”. W 2016 Muzeum wzbogaciło się o drugi budynek – pięknie odrestaurowaną elektrownię, również relikt dawnej działalności kopalni. Pod opieką administracyjną instytucji znajduje się także zabytkowy cmentarz żydowski przy ulicy Będzińskiej.

Placówka jest instytucją młodą, powstałą w 2009 roku, na bazie istniejącej od 2003 roku Czeladzkiej Izby Tradycji.

Pałac pod Filarami

Od momentu powstania siedzibą Muzeum jest tzw. Pałac pod Filarami wybudowany w latach 1924-25 jako willa dyrektora kopalni „Saturn”. Piętrowy obiekt z bocznymi ryzalitami, opięty gładkimi lizenami, z portykiem kolumnowym i dachem w typie polskim, posiada odwołania do klasycyzmu w jego rodzimym wydaniu, urzeczywistnionym w formie szlacheckiego dworku polskiego, bardzo popularnego w początkach II Rzeczpospolitej. Za harmonijną i wysmakowaną szatą zewnętrzną kryje się eleganckie wnętrze z efektownym centralnie zakomponowanym holem. Najbardziej reprezentacyjną salę willi, nazywaną od elementów wystroju Salą Lustrzaną – obecnie miejsce koncertów, wernisaży, konferencji, urozmaicają tafle luster oraz sztukaterie. W leżącej w jej sąsiedztwie Sali Dębowej można podziwiać oryginalną boazerię oraz belkowy strop z bogatą dekoracją snycerską z ludowymi motywami zdobniczymi.

Wokół budynku zakomponowano niewielki, czytelny do dnia dzisiejszego park, który w okresie międzywojennym miał charakter zamknięty i był przeznaczony dla mieszkańców willi – dyrektora Józefa Przedpełskiego i jego małżonki, Marii.

Zbiory

Podstawę zbiorów Muzeum Saturn utworzyły przekazy Czeladzkiej Izby Tradycji. Celem pozyskania znajdujących się w rozproszeniu materiałów źródłowych mających związek z Czeladzią Muzeum inicjowało kontakty z instytucjami, urzędami, lecz zwłaszcza z osobami prywatnymi, prowadząc równolegle również kwerendy w domach aukcyjnych oraz na portalach internetowych. Przy poparciu ówczesnych władz miejskich rozpoczęto wielką kampanię informacyjną w lokalnej prasie. Apelowano do mieszkańców miast o pomoc w zbieraniu pamiątek. W ten sposób poprzez zakupy, dary, przekazy i depozyty kolekcja muzealna systematycznie powiększała się. Czeladzka placówka muzealna gromadzi oraz chroni obiekty kultury materialnej w statutowo określnym zakresie w dziedzinie historii miasta, dziejów górnictwa i geologii. Zbiory liczące aktualnie ponad trzy tysiące eksponatów podlegają katalogowaniu, inwentaryzowaniu, naukowemu opracowywaniu oraz ewidencjonowaniu w formie elektronicznej.

www.muzeum-saturn.czeladz.pl