Kielecczyzna stała się po II wojnie światowej jednym z ważniejszych ośrodków zabawkarskich w Polsce. Uboga ludność, szczególnie z kilku wsi na północ od Kielc (w kierunku Suchedniowa) zajmowała się małą wytwórczością dla dzieci, traktując to zajęcie jako dodatkowe źródło dochodu.

Prężnie działająca spółdzielczość tej branży w latach 70. XX w. doprowadziła do powstania w Kielcach Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich (KZSZ), który koordynował działalność ponad 80% producentów zabawek w Polsce (m.in.: Spółdzielnię „Palart” z Wrocławia, „Galanterię Drzewną” z Mrągowa, „Spójnię” i „Prozapol” z Łodzi, spółdzielnie: „Estetykę”, „Światowid” i „Unię” z Warszawy, „Bajkę” z Lublina, Spółdzielnie Pracy: „Gromadę”, „Precyzję” i „Świętokrzyską” z Kielc).

Muzeum Zabawkarstwa w Kielcach rozpoczęło działalność w strukturze Związku. Od 1 grudnia 1979 roku, czyli od chwili powstania, stanowiło zaplecze badawczo-rozwojowe dla producentów i projektantów zabawek. W ograniczonym stopniu zajmowało się działalnością wystawienniczą i gromadzeniem eksponatów muzealnych, gdyż nie pozwalały na to możliwości lokalowe. W tym czasie Muzeum korzystało z gościny Muzeum Narodowego, zajmując w budynku przy placu Partyzantów (obecnie Rynek) jedną niewielką salę. Pierwszą samodzielną siedzibą Muzeum stał się od 1 czerwca 1982 roku zabytkowy spichlerz zbożowy przy ulicy Zamkowej w Kielcach.

Pod koniec 1985 roku ekspozycja przy ulicy Zamkowej została zamknięta, ponieważ pomieszczenia nie spełniały podstawowych kryteriów przewidzianych dla obiektów muzealnych. Od końca 1985  do 1988 roku Muzeum nie dysponowało własną siedzibą. W tym czasie organizowało wystawy ze swoich zbiorów w wielu polskich muzeach oraz instytucjach kulturalnych. Otwarcie stałej ekspozycji, w trzech salach w budynku biurowym Spółdzielczości Pracy przy ulicy Kościuszki 11 miało miejsce 1 czerwca 1988 roku. Całą powierzchnię wystawową trzeba było zmieścić na 220 m kw., stąd tylko kilka procent zbiorów znajdowało się na wystawach stałych, większość spoczywała w magazynach lub była wypożyczana do innych placówek muzealnych.

W związku z likwidacją Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich w 1989 roku, na wniosek Ministerstwa Kultury i Sztuki Muzeum trafiło pod opiekę Wojewody Kieleckiego, a od 1 stycznia 1990 roku – Prezydenta Kielc. Dzięki uzyskaniu samodzielnej struktury organizacyjnej, Muzeum rozwinęło wszechstronną działalność, na tyle nietypową, by stać się jedyną tej wielkości i tego rodzaju placówką w kraju.

W 2002 roku wojewoda świętokrzyski przyznał Muzeum Zabawkarstwa tytuł Dumy Regionu. Nagrodę otrzymują osoby i instytucje, które wyróżniają się na tle podobnych sobie w Polsce wartością intelektualną, pozycją zawodową oraz oryginalnością form pracy.

W roku 2004 Prezydent Kielc, Wojciech Lubawski przekazał na siedzibę Muzeum zabytkowy XIX-wieczny budynek dawnych hal targowych przy placu Wolności 2. Prace adaptacyjno-remontowe zakończono w listopadzie 2005 roku. Nowa siedziba zlokalizowana jest w centrum miasta, na szlaku wędrówek turystycznych. Duży plac, przy którym znajduje się budynek Muzeum, umożliwia organizację wielu imprez plenerowych dla najmłodszych mieszkańców Kielc i regionu.

muzeumzabawek.eu