Muzeum gromadziło i gromadzi pamiątki związane z regionem w zakresie: archeologii, etnografii, historii i historii sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów królewskiego miasta Wschowy, posiada także własne zbiory biblioteczne. Muzeum zgromadziło bogaty zbiór wyrobów cynowych, pochodzących z pracowni dolnośląskich datowany na okres od końca XVII do przełomu XIX/XX wieku [talerze, dzbany do wina, kufle, patery, miarki do odmierzania płynów lub materiałów sypkich, flasze apteczne], portret trumienny, porcelana miśnieńska datowana na okres XVII – XIX w., malowana kobaltem, zdobiona tzw. wzorem cebulowym, malowana barwnie, fajans z Delft (słynna pracownia holenderska) malowany kobaltem – XVIII w. Muzeum promuje kulturę muzyczną, organizując wystawy czasowe, wykłady, prelekcje oraz koncerty i spotkania ze znanymi instrumentalistami i solistami.

W Muzeum można zobaczyć Portrety królewskie: Augusta II Sasa – XVIII w., Augusta III Sasa – XVIII w., Jana Kazimierza – XVIII w., Zygmunta III Wazy – XVIII w., Augusta III Sasa – XVIII w., Marii Józefy, żony Augusta III Sasa – XVIII w., Stanisława Augusta Poniatowskiego – XVIII w.

Muzeum Ziemi Wschowskiej utworzono 1 kwietnia 1968. Na siedzibę muzeum przeznaczono zabytkową kamieniczkę przy placu. Zamkowym.

Barokowe kamieniczki

Barokowe kamieniczki przy placu Zamkowym stanowią, obok najstarszej zabudowy rynku, najciekawszy pod względem architektonicznym zespół budynków mieszczańskich we Wschowie. Wzniesione po wielkim pożarze, który spustoszył miasto w 1685 r., stanęły w miejscu wcześniejszych, drewnianych budynków mieszkalnych. O istnieniu w tym miejscu drewnianej zabudowy świadczy zapis z 1607 r. potwierdzający, że pastor Waleriusz Herberger zakupił od Bartłomieja Rüdingera drewniany dom przy ówczesnej ul. Kaczej, który, jak głosi tradycja, stał w miejscu obecnej kamienicy nr 3. Budowa kamienic miała miejsce w latach 1687-1689. Daty te zachowały się na elewacji kamienicy nr 2 i na belkach stropowych.

Barokowe kamienice, o dekoracyjnie potraktowanych partiach szczytowych i obramieniach okiennych, z towarzyszącymi im detalami sztukatorskimi, utrzymane są w konwencji reprezentacyjnych, upiększonych domów mieszczańskich. Ustawione szczytowo, o stromych dwuspadowych dachach, z pięknymi fasadami, wyraźnie wyróżniają się na tle okolicznej zabudowy i uznawane są za jeden z najciekawszych zespołów zabytkowych kamieniczek na terenie historycznej Wielkopolski.

Kamienica nr 2 jest budynkiem piętrowym, z drugim piętrem w szycie. W przyziemiu zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami i kolebkowo-krzyżowe. Pomieszczenia na parterze i piętrze posiadają stropy belkowane, fazowane, a w jednej z sal podziwiać można unikalny, pochodzący z czasu budowy tragarz pokryty dekoracją malarską o motywach wici roślinnej. Elewacja frontowa budynku jest trójosiowa, z wejściem pośrodku i zejściem do piwnic w osi bocznej. Wejście zamknięte jest półkoliście, a w ościeżach umieszczono nisze na sedilia. Okna na piętrze ozdobiono stiukowymi motywami roślinnymi. We frezie wydzielającym szczyt znajdują się dwie płyciny z główką anioła i datą budowy.

Kamienica nr 3 posiada układ analogiczny do kamienicy nr 2, z oknami w tzw. uszakowych obramieniach. Szczyt budynku jest dwustrefowy, rozczłonkowany pilastrami, ujęty esownicami i zamknięty trójkątnym przyczółkiem. Na fasadzie kamienicy zachowała się łacińska sentencja: „Honeste Vivere, Nomine Laedere, Unicuique Suum Tribuere Disce” (Ucz się żyć uczciwie, nikogo nie krzywdzić, każdemu oddawać to, co mu się należy).

Kamienica nr 4, zbudowana współcześnie z pozostałymi, posiada wejście i okna zamknięte odcinkowo. Nad wejściem i oknami znajdują się ozdobne muszle. Szczyt budynku rozczłonkowano ślepymi, zamkniętymi półkoliście arkadkami, wspartymi na pilastrach ujętych spływami i zamknięto trójkątnym przyczółkiem, w którym umieszczono okno w uszatych obramieniach z muszlami.

Po 1945 r. zniszczone budynki przez kilkanaście lat stały opustoszałe. Dopiero w drugiej połowie lat 50. XX w. zdecydowano o ich remoncie. Jego ostateczne zakończenie miało miejsce w 1970 r. W kamienicy nr 2 otwarto wówczas Muzeum Ziemi Wschowskiej, które w 1975 r. otrzymało także część pomieszczeń w kamienicy nr 3. Parter kamienic nr 3 i 4 zaadoptowano na biura, obecnie Urzędu Miasta i Gminy, natomiast pozostałe kondygnacje kamienicy nr 4 pełnią funkcje mieszkalne.

muzeum.wschowa.pl