Sprowadzenie jezuitów do Wschowy przez kanonika i proboszcza Karola Łodzię Ponińskiego nastąpiło ok. 1720 r. Po przekazaniu zakonnikom w 1727 r., za zgodą króla Augusta II, budynku dawnej mennicy i przylegającego do niej terenu, przystąpiono do budowy misji i konwiktu dla młodzieży z domów szlacheckich. Fundusze na budowę ofiarowali Anna Bułakowska i Maciej Koźmiński z Siedlnicy.

Wzniesiony wówczas budynek szybko okazał się zbyt mały i wkrótce przystąpiono do rozbudowy szkoły. Środki na ten cel płynęły z darowizn przekazywanych przez okoliczną szlachtę. Otwarcie skrzydła południowego nastąpiło w 1751 r. Piętrowy, wzniesiony z cegły budynek, składający się z rezydencji, konwiktu, szkoły i oficyny, powstał na niewielkiej parceli przy murze miejskim, którego krzywizna narzuciła mu łukowaty kształt. Fasada rozczłonkowana została pilastrami wielkiego porządku w nieregularnym rytmie – co trzy, dwie lub jedną oś. Jako elementy dekoracyjne wprowadzono ustawione na cokołach kamienne popiersia świętych jezuickich i kamienne wazony oraz portale flankowane jońskimi pilastrami. Rezydencję wieńczyła drewniana wieżyczka, w której zawieszono tzw. dzwonki studentów (Studenten Glocklein).

Misja jezuicka we Wschowie została podniesiona do rangi rezydencji między 1740-1768 r. i obejmowała 5 klas. W 1744 r. jej personel składał się z superiora, prefekta, kaznodziei i 3 profesorów. W okresie największej świetności szkoła liczyła do 150 uczniów. Rezydencja jezuicka we Wschowie działała do momentu kasaty zakonu przez papieża Klemensa XIV w 1773 r.

14 października 1773 r. sejm konstytucyjny podporządkował wszystkie szkoły w Polsce Komisji Edukacji Narodowej. W trosce o ciągłość nauki w szkołach pojezuickich zaapelowano do zakonników, aby nie opuszczali swoich kolegiów i nie przerywali pracy nauczycielskiej. W listopadzie 1774 r. szkołę wizytował ks. Józef Rogaliński, ówczesny prałat kapituły poznańskiej i rektor Akademii Wielkopolskiej. Oprócz prefekta Pawła Tomasza Grabskiego szkoła zatrudniała 4 nauczycieli, byłych jezuitów: Konrada Dauma, Józefa de Gollsteina, Wojciecha Skibińskiego i Franciszka Szczepańskiego. Wykładano algebrę, arytmetykę, geografię, geometrię, historię, język łaciński, język niemiecki, naukę moralną, pisanie, rolnictwo i wymowę. Do szkoły uczęszczało około 150 uczniów. Liczba ta wkrótce zmalała. W 1774 r. uczyło się tutaj 28, a w 1780 r. 66 chłopców.

W marcu 1782 r. Komisja Edukacji Narodowej podjęła decyzję o likwidacji szkoły powiatowej we Wschowie. W listopada decyzję zmieniono, a prowadzenie placówki powierzono cystersom z klasztorów w Przemęcie i Obrze. W 1783 r. szkoła we Wschowie otrzymała status szkoły podwydziałowej. Prefektem był o. Wawrzyniec Drzewiecki. Zgodnie z uchwałą Komisji z 1785 r., jako nauczycieli zaangażowano 4 zakonników.

Do prowadzonej przez nich placówki uczęszczało około 60-70 uczniów. Na terenie wydziału wielkopolskiego szkoła wschowska ustępowała jedynie poznańskiej. Swoją działalność zakończyła w 1793 r. Po zajęciu Wielkopolski i włączeniu Wschowy do Prus, zakonnicy powrócili do swoich klasztorów. W 1797 r. obiekt przejęto na cele wojskowe.

Na początku XIX w. budynek służył jako koszary i kombinowana szkoła dla podoficerów pruskiej armii. W okresie Księstwa Warszawskiego miał tam swoją siedzibę Sąd Pokoju i nowo utworzona placówka oświatowa. W 1811 r. uruchomiono Szkołę Wydziałową. W 1853 r. w byłej rezydencji otwarto Królewską Szkołę Realną, przekształconą następnie w Królewskie Gimnazjum we Wschowie. Po jego przeniesieniu w 1896 r. do nowego budynku przy obecnej ul. Matejki, w opuszczonym obiekcie uruchomiono zimową szkołę rolniczą), czynną do lat 20. XX w.

W 1945 r. w budynku dawnej rezydencji mieścił się dom noclegowy, ochronka dla dzieci, punkt dożywiania dla przesiedleńców, oddział PCK oraz mini-szpital prowadzony przez siostry elżbietanki. W latach 1946-1956 czynne było Niższe Seminarium Duchowne. W kolejnych dziesięcioleciach mieściły się tam biura PSS-u, ORS-u, Ogródków Działkowych oraz mieszkania komunalne. W maju 2006 r., w wyniku pożaru, budynek częściowo uległ zniszczeniu. W latach 2007-2013 prowadzono w nim prace budowlane, archeologiczne i konserwatorskie. W 2013 r. odrestaurowany obiekt przekazano na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej i Muzeum Ziemi Wschowskiej.

muzeum.wschowa.pl