Koncepcja działalności dobrzyckiego muzeum kształtowała się stosunkowo długo – pierwotnie zakładano, że będzie ono funkcjonować jako Muzeum Wolnomularstwa, a w latach następnych wysunięto m.in. pomysł Muzeum Oświecenia. Ostatecznie, po dłuższych dyskusjach, w 2009 r. zdecydowano się podporządkować profil działalności Muzeum idei upamiętniania dziedzictwa historycznego i kulturalnego ziemiaństwa polskiego.
Misja muzeum realizowana jest przede wszystkim za pomocą wystaw czasowych o możliwie przekrojowym charakterze, ze szczególnym uwzględnieniem losów warstwy ziemiańskiej i dziejów poszczególnych rodów ziemiańskich, osnutych na szerokim tle dziejów okresu porozbiorowego, dawnej obyczajowości i kolekcjonerstwa. Ważną rolę odgrywały również wystawy z okazji kolejnych rocznic narodowych, w których, prócz nakreślenia szerokiego tła historycznego, starano się zwrócić uwagę na rolę, jaką w ukazywanych wydarzeniach odegrali właściciele Dobrzycy lub osoby z nimi blisko związane. Ostatnia grupa wystaw ukazuje tematy ściśle związane z historią regionu – dzieje miejscowych bractw strzeleckich czy tutejszej społeczności żydowskiej. Kilkakrotnie uwagę poświęcano także tematyce wolnomularskiej, z którą Dobrzyca wciąż jest powszechnie kojarzona.
Zespół Pałacowo-Parkowy
Pałac jest budynkiem murowanym z cegły, piętrowym, na piwnicach sklepionych kolebkowo. Wzniesiony został na planie dwóch prostokątów zestawionych pod kątem prostym, z portykiem frontowym ustawionym u zbiegu dwutraktowych skrzydeł. Budynek nakryty jest niskimi dachami trójspadowymi. Posiada elewacje tynkowane, w kondygnacji parteru i w narożach boniowane, podzielone fryzem międzykondygnacyjnym, gzymsem parapetowym i zwieńczone belkowaniem z fryzem tryglifowym oraz silnie wysuniętym gzymsem ząbkowym. Wszystkie otwory okienne są prostokątne, parteru – z klińcem, piętra – w profilowanych obramieniach z uszakami, z płycinami podokiennymi ozdobionymi girlandami.
W niemal wszystkich wnętrzach znajduje się niezwykle bogata i wysokiej klasy artystycznej dekoracja malarska. Płaszczyzny ścian większości pomieszczeń pokrywają iluzjonistycznie malowane imitacje podziałów architektonicznych oraz dekoracji sztukatorskiej i płaskorzeźbionej, w Westybulu Dolnym i Jadalni także dekoracji boniowanej.
Westybul górny posiada taki sam plan i rozmiary, jak westybul dolny. Portal wejściowy został tu zastąpiony półkoliście zamkniętym potre-fenenetre . Dekoracja malarska jest tu także o wiele bogatsza. Malarsko potraktowane płaszczyzny ścian, poniżej listwy imitują marmur. W malowanych ramach przedstawione zostały panoplia. Z westybulu można przejść bezpośrednio do Sali ze sztukateriami oraz do pokoi mieszkalnych, jak i do korytarza skomunikowanego z pozostałymi salami, który służył do palenia w piecach. Obok panoplii, w iluzjonistycznych płycinach znajdują się także splecione rogi obfitości, postaci orłów w wieńcach laurowych oraz wieńce z liści dębu.
Pod względem ikonograficznym dekoracja sali czerpie z popularnych w XVIII w. wzorników Gianbattisty Piranesiego. Motywem wręcz bezpośrednim są antytetycznie ustawione sfinksy w brązowych płycinach. Charakter wystroju Jadalni nadaje sali cechy monumentalne. Ów efekt uzyskano poprzez malowaną imitację okładzin kamiennych na ścianach (w kolorze oliwkowym) i w partii cokołowej (szary piaskowiec), poprzez obramienia drzwi imitujące kamienne portale oraz fryz tryglifowo-metopowy w fasecie.
Wystrój Salonu przy Jadalni należy obecnie do najskromniejszych w pałacu. W czasie prowadzonych w 1998 r. prac konserwatorskich odsłonięto relikty oryginalnej zaprawy malarskiej. Stan zachowania oryginału w technice wapiennej al secco był bardzo różny. Niektóre partie dekoracji takie jak supraporty zachowane były w stanie szczątkowym, nie pozwalając tym samym na dokładną rekonstrukcję.
Wnętrze sali było wielokrotnie przemalowywane w XIX w., gdy zostało również wtórnie przedzielone ścianką działową, którą usunięto podczas prac konserwacyjnych w latach 50-tych XX w., kiedy to zrekonstruowano również brakujące fragmenty zachowanych polichromii. Całościową rewaloryzację wnętrza przeprowadzono natomiast w latach 1997–1998.
Nazwa saloniku pochodzi od przywołującego symbolikę miłosną motywu figuralnego z dekoracji nad drzwiami: Amora ciskającego strzałami w supraporcie zachodniej i Amora wylewającego wodę – w domyśle na głowę wchodzącego – w supraporcie wschodniej.
Najbogatszy pod względem zachowanej skali dekoracji malarskiej salonik groteskowy spod wtórnych przemalowań został odtworzony w dwóch etapach na przełomie 2001 i 2002 r. W pierwszej kolejności spod klejowych przemalowań rekonstruowano dekorację sufitu, następnie ścian. W trakcie prac zamurowano wtórną wnękę piecową pozostawiając otwór na kominek. Pod odsłoniętymi i rewaloryzowanymi polichromiami zalega starsza warstwa malowideł jak w sypialni obok pochodząca najprawdopodobniej z czasów przebudowy pałacu.
Za czasów Augustyna Gorzeńskiego pomieszczenie to stanowiło najprawdopodobniej sypialnię. Dzięki usytuowanemu niegdyś w ścianie zachodniej piecowi możliwe było dobre dogrzanie pomieszczenia zimą. Na takie przeznaczenie pozwalała także bliskość garderoby oraz wystrój wnętrza, dający możliwość wstawienia łoża w taki sposób, by nie przesłaniało malowideł.
Pomieszczenie garderoby w czasie użytkowania pałacu przez cały XIX i XX wiek ulegało wielu zmianom i wtórnym podziałom.
Dekoracja malarska Sali Balowej, wykonana w latach 1800–1801 przez Antoniego Smuglewicza, podporządkowana została podziałom architektonicznym.
Sala ze sztukaterią to jedno z najbogatszych pod względem wystroju wnętrz w pałacu. Zachowały się sygnatury z datą 1804, co pozwoliło zidentyfikować twórcę dekoracji salonu – był nim działający w Wielkopolsce sztukator Michał Ceptowski.
Dekoracja malarska Biblioteki wykonana została w latach 1800–1801 przez Antoniego Smuglewicza. Jak większość sal i ta była wielokrotnie przemalowywana w XIX i XX w. W latach 1952–1958 Pracownie Konserwacji Zabytków z Torunia wykonały częściową konserwację i oczyściły polichromie. Pełną renowację wykonano w 2004 r.
Dekoracja Malarska Powstała na przeł. XVIII i XIX w. przypisywana jest ona Antoniemu Smuglewiczowi i Robertowi Stankiewiczowi. Ten ostatni mógł być twórcą zwracającej uwagę polichromii wydatnej fasety z wielobarwną dekoracją groteskową, na którą składają się wici roślinne, kwiaty, owoce, gałązki tataraku i wyobrażenia ptaków. Roślinne i kwiatowe motywy fasety powtórzone zostały w centralnej partii sufitu. W tondach nad niszami w narożach Saloniku przedstawiono putta z symbolami trzech zmysłów: wzroku, smaku i słuchu.
Pejzaż w sali został zamalowany pomiędzy w II poł. XIX w. Polichromie były kilkakrotnie przemalowywane w ciągu XIX w. Kolejne warstwy przemalowań zakładano jedne na drugich bez naruszania warstw oryginalnych. Prawdopodobnie pod koniec XIX w. sala została podzielona wtórnie na dwa pomieszczenia.
W pomieszczeniu zachował się oryginalny klasycystyczny kominek z brązowego marmuru, pochodzący zapewne ze złóż kieleckich. Podczas prac konserwacyjnych stwierdzono również, że wnęka na ścianie zachodniej została wykuta wtórnie. Był w niej piec wspomagający ogrzewanie sali.
Park
Początki parku w Dobrzycy sięgają XVII w. Opis z 1667 r. wymienia oprócz zamku i zabudowań gospodarczych sad, za którym stały cztery stodoły, a dalej owczarnia z „sypaniem” Z zachowanych opisów wynika, że przy zamku istniał ogród włoski otoczony parkanem, pusty i zarosły. Z kolei według sporządzonego w 1737 r. inwentarza, za czasów Aleksandra Gorzeńskiego (1671-1754) ogród włoski miał charakter użytkowy, dostarczał owoców i warzyw na dworski stół.
Wnętrze charakteryzuje się dwutraktowym układem, z wysuniętą w płytkie ryzality środkowe sienią przejściową na osi. Symetryczne elewacje są tynkowane, zwieńczone podokapowym gzymsem kostkowym, z boniowanymi narożami i ryzalitami.
Monopter jest budynkiem murowanym z cegły, parterowym, na wysokim podpiwniczeniu.
Budynek charakteryzuje się jednoprzestrzennym wnętrzem. Posiada elewacje tynkowane, rozdzielone gzymsami izwieńczone gzymsem koronującym.
Dzień tygodnia | Godziny otwarcia | |
---|---|---|
wtorek | 10:00 - 16:00 | |
środa | 10:00 - 16:00 | |
czwartek | 10:00 - 16:00 | |
piątek | 10:00 - 16:00 | |
sobota | 10:00 - 16:00 | |
niedziela | 11:00 - 16:00 |
Święta | Godziny otwarcia |
---|---|
2024.12.25 (środa) | x |
2024.12.26 (czwartek) | x |
Dzień tygodnia | Godziny otwarcia | |
---|---|---|
wtorek | 10:00 - 17:00 | |
środa | 10:00 - 17:00 | |
czwartek | 10:00 - 17:00 | |
piątek | 10:00 - 17:00 | |
sobota | 10:00 - 18:00 | |
niedziela | 11:00 - 18:00 |
Bilety | ||
---|---|---|
normalny | 15.00 PLN | |
ulgowy | 10.00 PLN |
dzieci bezpłatnie do lat 7 |
Przewodnik | |
---|---|
w języku polskim odpłatnie | 40.00 PLN |
Dodatkowe informacje | |
---|---|
Dzieci i młodzież do lat 16 - 1 zł |
kiedy? | nazwa | gdzie? | o czym? | za darmo | dla dzieci | |
---|---|---|---|---|---|---|
|
Dobrzyckie Bractwo Strzeleckie pw. św. Tekli Wystawa stała
|
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy - Zespół Pałacowo-Parkowy ul. Pleszewska 5a 63-330 Dobrzyca Wielkopolskie |
region | tak | ||
|
Janina Czarnecka (1902-1978) - łączniczka antykomunistycznego podziemia Wystawa stała
|
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy - Zespół Pałacowo-Parkowy ul. Pleszewska 5a 63-330 Dobrzyca Wielkopolskie |
region | tak | ||
|
Wystawa o wolnomularstwie Wystawa stała
|
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy - Zespół Pałacowo-Parkowy ul. Pleszewska 5a 63-330 Dobrzyca Wielkopolskie |
region | tak | ||
|
Wystawa zabytkowej broni palnej z XVIII i XIX wieku Wystawa stała
|
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy - Zespół Pałacowo-Parkowy ul. Pleszewska 5a 63-330 Dobrzyca Wielkopolskie |
broń i militaria | tak |