Muzeum Harcerstwa istnieje od 2001 roku. Mottem naszego działania jest fragment pisma Głównej Kwatery ZHP z lipca 1916 roku:

"Już piąty rok dobiega od czasu, gdy organizacja harcerska rozwija się na ziemiach polskich... Pracy tej widoczne owoce chcielibyśmy widzieć zorganizowane razem, dostępne dla wszystkich tych, którzy pracują w skautingu lub interesują się nim. Chcemy stworzyć muzeum harcerskie, które przyczyniłoby się do rozszerzenia wiadomości o harcerstwie..."

Przez 85 lat wielokrotnie podejmowano próby utworzenia harcerskiego muzeum. Jednym z wielkich orędowników tej idei był w dwudziestoleciu międzywojennym harcmistrz Wacław Błażejewski, któremu prawie udało się doprowadzić do powstania takiego ośrodka w budynku przy ul. Łazienkowskiej 7 w Warszawie. Gromadzono zbiory i oznaczano je pieczątką "Muzeum Harcerstwa". Wybuch wojny udaremnił te próby, rozproszył lub zniszczył zgromadzone zasoby. Po wojnie wielokrotnie, w wielu miejscach podejmowano próby tworzenia kolekcji harcerskich, również władze ZHP powoływały zespoły robocze, które próbowały wypracować koncepcję muzeum.

W 2001 roku, dzięki zaangażowaniu zastępczyni Naczelnika ZHP, harcmistrzyni Teresy Hernik, powstał zespół historyków i muzealników, którego kierownictwo przyjął profesor harcmistrz Tadeusz Polak. Zespół ten przygotował i uzgodnił z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kazimierzem Michałem Ujazdowskim, statut Muzeum Harcerstwa w Warszawie. Zgodnie z nim nadzór merytoryczny nad placówką sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

6 czerwca 2001 r. Naczelnik ZHP, harcmistrz Wiesław Maślanka, podjął decyzję o utworzeniu Muzeum Harcerstwa w Warszawie jako samodzielnej jednostki organizacyjnej. Na pierwszego dyrektora powołał harcmistrza Andrzeja Borodzika, dotychczasowego kierownika Wydziału Historii i Dokumentacji w Głównej Kwaterze ZHP. Przewodniczącym Rady Muzeum został profesor Tadeusz Polak. Równocześnie do muzeum zostały przekazane zbiory biblioteczne oraz archiwum historyczne z Głównej Kwatery ZHP. Dało to szansę zachowania wewnątrz organizacji i ochrony prawnej spuścizny harcerskiej. Do współpracy w tworzeniu muzeum zostały zaproszone wszystkie istniejące ówcześnie organizacje harcerskie.

Dziś muzeum, dzięki połączeniu wysiłków tych, którym bliska jest troska o zachowanie harcerskiego dziedzictwa, stało się bardzo bogatym źródłem wiedzy o dorobku harcerstwa. Jest w tym ogromna zasługa zespołu instruktorów i wolontariuszy naszej placówki, wspieranych przez Radę Muzeum, którą kieruje profesor doktor habilitowany Adam Massalski.

Przez ponad 20 lat naszej działalności wydaliśmy 33 publikacje, zrealizowaliśmy 45 wystaw, zorganizowaliśmy 10 sympozjów i konferencji popularno-naukowych. Nasz zespół udziela konsultacji merytorycznych na potrzeby wielu środowisk harcerskich i cywilnych, zaś na stronie internetowej naszej placówki i na jej profilu w mediach społecznościowych pojawiają się wpisy, odnoszące się zarówno do historii, jak i do spraw aktualnych.

Wsparci dotychczasowymi doświadczeniami, a także dowodami zaufania naszych ofiarodawców. zwracamy się do wszystkich, którzy mogą wzbogacić zbiory Muzeum Harcerstwa o przekazywanie swoich harcerskich pamiątek, by mogły służyć kolejnym pokoleniom. Zabezpieczamy, sukcesywnie opracowujemy i udostępniamy zgromadzone

obiekty, archiwalia i księgozbiór. Staramy się poddawać fachowej konserwacji najcenniejsze pamiątki, trafiające do muzeum. Współpracując z szeregiem podmiotów zewnętrznych, angażujemy się w różnorodne przedsięwzięcia wystawiennicze i kulturalne.

Z odpowiedzialności za zachowanie, zabezpieczenie i dostępność naszych własnych harcerskich pamiątek nie może nas nikt zwolnić, zwłaszcza teraz, w obliczu drugiego stulecia harcerstwa!

Czuwaj!

dr phm. Paweł Bezak
Dyrektor Muzeum Harcerstwa w Warszawie
wraz z Zespołem

muzeumharcerstwa.pl