Zamek w Kórniku to jeden z najciekawszych i najwspanialszych obiektów okolic Poznania. Zamek został wpisany do rejestru zabytków w roku 1930 (nr rej. 2422/A z 12.03.1930), a w 1968 r. wpisano do rejestru zespół zamkowy w Kórniku (nr rej. 116/A z 1.06.1968). Od 2011 r. zamek znajduje się na liście Pomników Historii

Pomnik historii to jedna z czterech form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kórnik – zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym – nekropolią właścicieli został uznany za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 15 czerwca 2011 r. (Dz. U. nr 143 poz. 836). Wpisany na tę zaszczytną listę teren obejmuje: budynek zamku, oficyny, pawilon parkowy, domy mieszkalne, zabudowania gospodarcze, park-arboretum i kościół parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Najważniejszą częścią zespołu jest posadowiony na wyspie zamek kórnicki z jego wyposażeniem, zbiorami, biblioteką od niemal dwustu lat stanowiący ważny ośrodek kulturalny i naukowy na mapie kraju i Europy.

Historia zamku sięga pierwszej połowy XV wieku, zaś jego obecną postać zawdzięczamy Tytusowi Działyńskiemu i przebudowie z połowy XIX wieku w stylu neogotyku angielskiego.

Właścicielami Zamku Kórnickiego byli w ciągu wieków Górkowie, Czarnkowscy, Grudzińscy, Działyńscy i Zamoyscy. Jedną z najbarwniejszych postaci była Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka (1714-1790), znana jako Biała Dama.

Zamek położony jest w pobliżu Jeziora Kórnickiego, na wyspie otoczonej fosą. Sąsiaduje z arboretum kórnickim znajdującym się pod zarządem Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk.

Obecnie zamek jest siedzibą jednostki Polskiej Akademii Nauk – Biblioteki Kórnickiej. W swych murach kryje jedną z najbogatszych bibliotek w Polsce założoną przez Tytusa Działyńskiego oraz wspaniałe wnętrza mieszkalne udostępniane gościom. W zamku przechowywane są najcenniejsze rękopisy i stare druki, prezentowane są XIX-wieczne wnętrza mieszkalne oraz zbiory pamiątek narodowych i rodzinnych (pamiątki po Działyńskich i Zamoyskich).

www.bkpan.poznan.pl