Muzeum Diecezjalne w Tarnowie to najstarsze muzeum diecezjalne w Polsce. Założone w roku 1888 przez ówczesnego rektora Seminarium Duchownego Ks. Józefa Bąbę, mieściło się w budynku tegoż Seminarium, w okresie międzywojennym w Ratuszu miejskim, zaś obecnie mieści się w zabytkowych kamieniczkach z wieku XVI, w sąsiedztwie Katedry. Kompleks budynków Muzeum tworzą:

dawna Akademiola – tak nazywano pierwszą tarnowską szkołę, ponieważ była filią Uniwersytetu Krakowskiego;Dom Mikołajowski – który wybudował w r. 1524 mieszczanin tarnowski Jan Mikołajowski a zamieszkiwał go rektor wspomnianej Akademioli;Dom Mansjonariuszy oraz Scholasteria.

Wymienione kamieniczki, obiegając od strony zachodniej Bazylikę Katedralną, tworzą uroczy zakątek Starego Miasta, zaś w ich pomieszczeniach znalazły miejsce zbiory Tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego.

Najważniejszy dział zbiorów stanowią zabytki sztuki cechowej – gotyckiej rzeźby i malarstwa z terenu Małopolski, reprezentujące tzw. szkołę krakowsko-sądecką. Są to zabytki bardzo ważne dla poznania poziomu i dziejów polskiej kultury średniowiecznej. Drugi dział zbiorów obejmuje tkaniny kościelne (ornaty, kapy, itp.) od czasów średniowiecza aż po wiek XIX. Tarnowskie Muzeum posiada także dział sztuki ludowej, gdzie na szczególną uwagę zasługują obrazy ludowe malowane na szkle, pochodzące z terenu Europy a także innych kontynentów. Przekazał je w darze dla Muzeum Diecezjalnego w roku 1957 znany w Polsce i zagranicą kolekcjoner, Węgier z pochodzenia, tarnowianin, Norbert Lippóczy. Muzeum prezentuje także przykłady współczesnej rzeźby ludowej z bardzo żywotnego ośrodka tej sztuki w Paszynie k. Nowego Sącza.

W roku 1988 z okazji Jubileuszu 100-lecia Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie zbiory nasze wzbogaciły się o kolejną kolekcję: dzieła sztuki z około r. 1900. Są to płótna kilku malarzy polskich, jak np. Jacek Malczewski, Vlastimil Hofman, Kazimierz Sichulski, Wojciech Weiss, a także zbiór porcelany i zegarów. Eksponaty te są darem tarnowskiej kolekcjonerki Olgi Majewskiej.

Natomiast w jubileuszowym papieskim roku ogłoszonym na pamiątkę setnej rocznicy urodzin św. Jana Pawła II – w 2019 – tarnowski kolekcjoner Bronisław Usarz przekazał zbiór złotych i srebrnych numizmatów z różnych światowych mennic oraz medali, które stanowią doskonałą artystyczną dokumentację ważniejszych wydarzeń historycznych oraz ilustrują wyjątkowy pontyfikat papieża Polaka.

Kościół potrzebuje sztuki… Muzeum Diecezjalne w Tarnowie jest nie tylko żywym świadkiem chrześcijańskiej kultury minionych czasów, ale także człowiekowi dni naszych stara się głosić Ewangelię…

ks. dr Piotr Pasek, Dyrektor

www.muzeum.diecezja.tarnow.pl