W salach Muzeum Diecezjalnego zobaczyć można znakomite przykłady malarstwa gotyckiego, pochodzące przede wszystkim ze starej kolekcji muzealnej – skrzydła tryptyku św. Jana Jałmużnika z Rakoszyna (Mistrz Rodziny Marii, ok. 1500), Zaśnięcie Matki Boskiej (naśladowca Marcina zw. Czarnym, ok. 1515-1520) oraz obraz o tej samej tematyce – dzieło Michała Lancza z Kitzingen, ufundowane dla kościółka Św. Wojciecha w Kielcach (1521-1525), a także Madonnę z Dzieciątkiem z katedry kieleckiej (1. ćw. XV w.), skrzydła tryptyku z kościoła parafialnego w Niedźwiedziu (1520-1530) czy Tron Łaski z kościoła w Witowie.  Malarstwu towarzyszą wybrane przykłady zarówno rzeźby średniowiecznej, głównie o tematyce maryjnej (m.in. Madonny z Dzieciątkiem z kościołów w Niedźwiedziu, ok. 1420 czy  Iwanowicach, ok. 1490), jak i rzemiosła artystycznego – do najcenniejszych należą ufundowane przez Kazimierza Wielkiego: kielich (ok. 1362) oraz herma św. Marii Magdaleny ze Stopnicy (ok. 1370), monstrancje wieżyczkowe z Wiślicy (4 ćw. XV w.) i katedry kieleckiej (fundowana przez Annę Wilczko dla klasztoru cystersów w Jędrzejowie, 1520), kielichy z Kijów (dar archidiakona Jerzego, 1480)  i Miechowa (ok. 1500).

Licznie prezentowane są przykłady sztuki nowożytnej –  w przypadku malarstwa są to zarówno obiekty należące do zbiorów Muzeum Diecezjalnego (Św. Benedykt, 1. poł. XVII w.), jak i te z kościołów na terenie diecezji – m.in. pochodzące z klasztoru SS. Norbertanek w Imbramowicach: Madonna z Dzieciątkiem  (krąg J. Breughla zw. Aksamitnym, 1 ćw. XVII w.) i Chrystus w Emaus  (Włochy, 1 poł. XVII w.). Wśród wyrobów złotniczych na uwagę zasługują przede wszystkim monstrancje z kościołów: Reformatów w Stopnicy (poł. XVII w.),  Bernardynek w Chęcinach (Jakub Weintraub, 1702), czy  z Koniecpola (Jan Gotfryd Schlaubitz, 1763-1767), kielichy – w tym te z darów biskupów: Andrzeja S. Załuskiego (1729) i Kajetana Sołtyka (1783) dla kieleckiej katedry, puszki m.in. z Dobrowody (fundacja Andrzeja Boboli, 1599), Koniecpola (2 ćw. XVII w.), czy relikwiarze (św. Jana Chrzciciela ze Skalbmierza, 1626; śś. Piotra i Pawła z Kijów, 1740-1750). Do najciekawszych szat liturgicznych należą bez wątpienia komplety ufundowane przez biskupów: Jana Gembickiego (Włochy, 1600-1620), Jakuba Zadzika (kapa; tkanina Włochy 2 ćw. XVII, haft Polska, przed 1642), Andrzeja Trzebickiego (tkanina  Włochy ok. 1600, haft: Polska, 1657-1679), Konstantego F. Szaniawskiego (1720-1732), kapa z chińskiego jedwabiu, dar kanonika Kazimierza Weissa dla katedry kieleckiej (1700-1733) czy znakomity ornat należący do pierwszego biskupa kieleckiego, Wojciecha de Boża Wola Górskiego, ofiarowany mu przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (Polska, 3. ćw. XVIII w). Tylko  kilkoma przykładami zasygnalizowane zostały natomiast bogate księgozbiory kościelne – jako przykład niech posłuży tu m.in. XIII-wieczny Graduał wiślicki ze zbiorów biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach.

Otwierając Muzeum Diecezjalne w Kielcach, wyrażamy nadzieję, iż swoją codzienną pracą przyczyni się ono do zachowania pamięci o naszych przodkach, o chrześcijańskich korzeniach naszej cywilizacji, stając się zarazem przyczynkiem do kształtowania  kultury artystycznej regionu świętokrzyskiego, wyrażającej się w dziełach sztuki, czy to będą dzieła malarstwa, rzeźby, architektury czy dzieła muzyczne, czy inne rezultaty twórczej wyobraźni i myśli.

www.muzeum.kielce.pl