Muzeum Uzbrojenia znajduje się na terenie dawnego Fortu Winiary na poznańskiej Cytadeli. Prusacy zbudowali fort w latach 1828-1842. Inicjatorem planu budowy twierdzy był Carl Wilhelm Georg von Grolman, dowódca stacjonującego w Wielkim Księstwie Poznańskim V Korpusu Armijnego. Fort znajdował się na Wzgórzu Winiarskim, górującym nad miastem, stanowił najważniejszy obiekt, wchodzący w skład twierdzy poligonalnej otaczającej Poznań.

Cytadela powstała według założeń systemu nowopruskiego, zajmowała obszar 100 hektarów. Twierdza miała kształt wielokąta, otoczona była suchą fosą szeroką od 6 do 32 metrów i głęboką na 7 metrów. Na jej terenie znajdował się trzykondygnacyjny Kerwerk z wieżami obserwacyjnymi i tarasami artyleryjskimi. W skład założenia obronnego wchodziły dwie śluzy: Mała – na Wierzbaku i Wielka – na Warcie.

W razie konieczności pozwalały one spiętrzyć wodę tworząc zalewy utrudniające podejście do umocnień. W czasie I wojny światowej Cytadela pełniła rolę zaplecza, ponieważ Poznań leżał poza obszarem działań wojennych. Została opanowana przez powstańców wielkopolskich 29 grudnia 1919 roku. W okresie międzywojennym stacjonowały tu jednostki Wojska Polskiego – w tym: 7. Batalion Telegraficzny, 7. Batalion Sanitarny, XII Batalion Kolejowy, 7. Batalion Administracyjny, 7. Szwadron Taborów i 3. Pułk Wojsk Kolejowych.

W 1939 roku część z nich znalazła się w składzie Armii „Poznań”. Na Cytadeli mieściła się podległa Oddziałowi II Sztabu Głównego Wojska Polskiego stacja pelengacyjno-nasłuchowa nr 4, zajmująca się radio wywiadem na kierunku niemieckim. Po zajęciu Poznania przez Niemców 10 września 1939 roku więziono tu jeńców polskich, a później także alianckich. W okresie okupacji mieściła się tu także strzelnica doświadczalna zakładów Deutsche Waffen- und Munitionsfabriken AG. Chrzest bojowy Cytadela przeszła zimą 1945 roku – została zdobyta przez Armię Czerwoną 23 lutego.

W latach 1950-1958 pozyskiwano z tego terenu cegły na budowę osiedli mieszkaniowych w Poznaniu i odbudowę Warszawy. Fort Winiary, częściowo zniszczony w czasie działań wojennych, przetrwał do lat 60. XX wieku, kiedy to rozebrano pozostałości budowli fortecznych i utworzono 100 hektarowy park. W jego obrębie zlokalizowano Muzeum Uzbrojenia i Muzeum Armii „Poznań”.

www.wmn.poznan.pl