Zbudowany w latach 1743-45. Napis na zworniku nad wejściem do pomieszczenia studni na dziedzińcu ”FR Anno 30 I 44” dotyczy ukończenia budowy gdyż pełną sprawność obronną fort uzyskał dopiero po zakończeniu robót w następnym roku. 

W latach 1771-76 dokonano rozbudowy systemu chodników przeciwminowych, a w latach 1771-74 wzniesiono trzy flesze. Różne prace przy obwałowaniach prowadzono w latach 1864-67, a w latach 1872 i 1888 dokonano przebudowy stoków bojowych. Fort służył w latach 1859-69 jako koszary i w części więzienia, a od 1914 r. Jako magazyn sprzętu wojskowego. Fort wzniesiony na wzgórzach lewego brzegu rzeki, zabezpieczał tereny, z których był dogodny obstrzał miasta, później objęte dalszymi fortyfikacjami. 

Główne obwałowania fortu założone zostały na narysie kleszczowym pięcioramiennej gwiazdy, wewnątrz których wznosił się pięciobok 2- kondygnacyjny kazamatów osłoniętych od zewnątrz i góry nasypem ziemnym, ze studnią w budynku na środku dziedzińca. Otoczone suchą fosą główną pięć kleszczy fortu (na osi pięciu boków kazamatów koszarowych) osłaniało pięć rawelinów: trzy o narysie bastionowym typu moguncko-wurzburskiego (Pomorze, Halberstadt i Marchia) i dwóch o narysie o kleszczowym (Westfalia i Magdeburg). Pięć ostrzy fortu ze wznoszącymi się na nich kawalerami (ziemnymi) oznaczonymi literami I-V osłaniał pięć przeciwstraży o takiej samej numeracji, razem z rawelinem tworzących ciągłe pasmo obwałowań zewnętrznych z przerwą jedynie przy bramie wjazdowej. Od strony północnej przy osi V-go ostrza gwiazdy oraz rawelinów Marchia i Pomorze usytuowano trzy flesze w rozległej suchej fosie. Nad przeciw skarpą fosy zewnętrznej droga ukryta za plecami broni (połączonymi z fosą krytymi schodami) i redanami, rozbudowana od strony północno-wschodniej szeroko, ze schronami i powiększonymi placami broni o zaokrąglonych narysach. Cztery boki pięciobocznego założenia (oprócz boku południowo-wschodniego od strony osłoniętego obwałowaniami Radoszyna) zostały zabezpieczone systemem chodników przeciwminowych (1771-76) szczególnie rozbudowanych od strony trzech flesz. Wejścia do chodników prowadzą z fosy głównej poprzez raweliny i przeciwstraże, pod dnem fosy zewnętrznej, pod fleszami lub wprost pod przedstok, tworząc typowe rozgałęzienia. Skarpy i przeciwskarpy murowane z cegły i kamienia, a mury kazamatów, kaponiery itp. ceglane z ziemnymi nasypami wałów. Wjazd zewnętrzny prowadził z placu broni /wewnętrznego od strony Radoszyna/ i przeciwskarpy dnem fosy między rawelinem Halberstadt i przeciwstrażę V do bramy. Wał kleszcza między IV i V ostrzem wału głównego zastąpiono murem ceglanym z dwiema bramami wjazdowymi z kaponierą pośrodku. Dalej poterną bramną pod trzonem koszarowym na dziedziniec, skąd dwie boczne poterny prowadziły na wały główne. Wewnątrz fortu, oprócz studni głównej na dziedzińcu (o głębokości 25-32m) znajdowały się jeszcze dwie: za szyją rawelinu Pomorze i przed prawym licem Ostrza I. Tuż za wjazdem zewnętrznym, przed bramą, w początkach XX w. wzniesiono monumentalną wieżę-pomnik, niszcząc w niewielkim stopniu przyległe nasypy ziemne. 

W obręb zespołu „A” włączono też fragmenty obwarowań Kapucyńskich (omówionych w zespole B) oraz Jerozolimskich (omówionych w zespole E) ze względu na związek funkcjonalny zawartość terytorialną obszaru zachowanych zabytków. 

Z obwarowań Kapucyńskich zachował się wał łączący przeciwstraż V (15) z fortem Bombardierskim. Wał ziemny z profilem dla stanowisk piechoty, osłonięty od zewnątrz suchą fosą z obustronnym oskarpowaniem ceglanym murem, łącząca się z fosą fortu Bombardierskiego. 

Fort Bombardierski założony na narysie kleszczowym 4 ramiennej gwiazdy z północnym ostrzem lekko zaokrąglonym. Wielkością cały fort odpowiada rozmiarom jednego naroża Fortu Prusy. Wały ziemne oskarpowane cegłą z profilem dla piechoty i trzema ławami artyleryjskimi w narożach oraz pochylniami wjazdowymi z poziomu dziedzińca . Pod wałami kazamaty koszarowo-magazynowe. Brama wjazdowa w formie przecięcia wału pośrodku kleszcza południowego. Oskarpowanie kleszcza północnego zniszczone. Sucha fosa z oskarpowanym cegłą przeciwstokiem przegrodzona murem /grodzią/ przy ostrzu północnym i wschodnim tj. na stykach z dalszymi obwarowaniami. Fort użytkowany przez wojsko /hodowlę świń/ ulega dewastacji zarówno od strony dziedzińca i kazamatów jak roślinności na wałach i przedstoku. 

Z obwarowań Jerozolimskich wewnętrznych rogatki nie zachowało się nic poza nikłymi śladami fundamentów oskarpowania zasypanej fosy i zniwelowanych wałów, na terenie cmentarza. Zachował się natomiast fragment obwarowań zewnętrznych tj. prawa strona dawnej rogatki Jerozolimskiej zewnętrznej w postaci wału ziemnego 2-krotnym załamaniem, wychodzącego z III-ej przeciwstraży fortu Prusy, oskarpowanego i osłoniętego fosą z murowanym przeciwstokiem. Na czele oprócz profilu dla piechoty, również stanowiska artyleryjskie tzw. (”Lisia Bateria”). Z tyłu na zapleczu wału magazynu amunicji osłonięty ziemią. Z dawnej bramy Jerozolimskiej zewnętrznej, nie zachowało się nic. 

Przeprowadzono wiele prac, które umożliwiły odsłonięcie Fortu, dookoła suchej fosy stworzono atrakcyjną ścieżkę. Fort Prusy jest zagospodarowany i udostępniony do zwiedzania. Urządzono w nim ekspozycję z militariami.  

www.twierdzanysa.com