Jatki miejskie w Rawie zostały zbudowane w 1827 roku we wschodniej połaci nowo wytyczonego placu zwanego Nowym Rynkiem (wcześniej Koński Rynek, dzisiaj Plac Wolności). Był to typowy dla tego rodzaju obiektów parterowy, długi, klasycystyczny budynek drewniany o murowanym froncie, kryty dachówką. Ozdobiony był attyką i kolumnami. Oficjalna nazwa inwestycji brzmiała: Jatki Piekarskie i Rzeźnicze. Ich budowa związana była z ambitnym przedsięwzięciem jakim był plan regulacji i przebudowy miasta podjęty przez władze Królestwa Polskiego, zakładający między innymi realizację takich inwestycji, jak jatki czy rzeźnie, których eksploatacja powiększałaby dochody miasta. Główny ciężar przebudowy spadał bowiem na kasy miejskie. Miasto, mimo iż przeżywało okres szybkiego i pomyślnego rozwoju, nie należało jednak do bogatych. Tym zapewne trzeba tłumaczyć pewne niedbalstwo przy budowie tego obiektu. Już w 1834 roku w protokole Członków Urzędu Miejskiego Miasta Rawy pisano o „niezwłocznej potrzebie wyrepperowania Jatek Piekarskich i Rzeźniczych co rocznie dla Kassy Miasta Rawy z dzierżawy znaczny dochód przynoszących”. Kolejne remonty zostały przeprowadzone w 1840, 1842, 1847 a także w1859 roku. Aby zmniejszać koszty reperacji należało „stary materiał otrzymany po poprzednim oszacowaniu spieniężyć na rzecz Kassy Miejskiej”.

Jatka – od XIV wieku „kram, sklep z mięsem”, dawniej „miejsce uboju bydła, rzeźnia”; staropolski „kramik, budka z żywnością (mięsem, rybami, chlebem), z wyrobami i usługami rzemieślniczymi (np. szewskimi, krawieckimi). W XVI wieku „budka, szałas, namiot przenośny” […] .
(Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005)

W obiekcie handlowym znajdowało się16 kramów rzeźniczych i 15 kramów piekarskich, które władze miasta wydzierżawiały rzemieślnikom rawskim w drodze publicznej licytacji. Zachowała się dokumentacja tych licytacji i kontraktów z dzierżawcami z lat 1849-1955. Wśród wymienionych dzierżawców znajdują się zarówno nazwiska polskie (np. Andrzej Buliński, Józef Wojtaszewski, Michał Jasiński, Rozalia Szatkowska)), niemieckie (np. Frydrych Herman, Szymon Hoenig, Wolf Fiszel,), jak i żydowskie (Lewek Bekiermus, Jankiel Flajszer, Majer Gordon, Pesa Katz). Niektórzy rzeźnicy i piekarze wydzierżawiali po kilka kramów. Wysoki kwartalny czynsz stanowił znaczny dochód dla kasy miejskiej.

Nie wiemy, jak długo funkcjonowały Jatki  Piekarskie i Rzeźnicze przy Nowym Rynku. Biorąc pod uwagę fakt, że budynek był drewniany i nie posiadał podpiwniczenia, można przypuszczać, że uległ on zniszczeniu lub został rozebrany w końcu XIX wieku. Dalsza jego eksploatacja mogła zagrażać bezpieczeństwu handlującym. Nie został on zaznaczony na planie miasta z 1903 roku.

Budynek został wzniesiony w latach 1859-1860 z inicjatywy władz miasta przez Abrahama Horowitza z Piotrkowa Trybunalskiego, z przeznaczeniem na „szopę narzędzi ogniowych i inne pomieszczenia”. Niezbędna restauracja i rozbudowa ratusza na potrzeby aresztu oraz konieczność urządzenia nowego składu narzędzi ogniowych skłoniły rawski magistrat w 1859 roku do zakupu działki położonej w narożniku ulicy Zatylniej Piotrkowskiej (dzisiaj Mickiewicza) oraz Senatorskiej (dzisiaj Kopernika). Bliskie sąsiedztwo z ratuszem było dodatkowym atutem „(…) przeto dozór nad narzędziami ogniowymi Burmistrzowi łatwy, użycie narzędzi ogniowych w razie pogorzeli (…) z powodu położenia przy ulicy do każdej części miasta będzie przystępne”. Parterowy długi, klasycystyczny budynek murowany z ryzalitem od strony podwórza, składał się z trzech części. W środkowej, najwyższej, przechowywano sikawki. W bocznych dłuższych częściach – skrzydłach, magazynowano beczki z wodą. W drugiej połowie marca 1930 roku, na działce, na której znajdowały się kiedyś Jatki Piekarskie i Rzeźnicze, władze miasta przystąpiły do „budowy gmachu domu ludowego, w którym będą pomieszczone na parterze rekwizyta straży pożarnej”. Przypuszczalnie w tym czasie budynek mógł zostać przekształcony w obiekt handlowy – jatki.  Istnieje duże prawdopodobieństwo, że budynek jatek nie uległ zniszczeniu w czasie II wojny światowej, gdyż nie został uwzględniony w spisie obiektów wymagających remontów i napraw na skutek zniszczeń wojennych. Dzięki temu mógł nadal pełnić funkcję handlową. Pierwotnie mieściło się tutaj 8 kramów. W wykazie nieruchomości w Rawie sporządzonym na potrzeby Urzędu Skarbowego budynek wymienia się jako pozostające pod zarządem miejskim „ul. Rassumowskiego nr 8 jatki miejskie stare” (dzisiaj Mickiewicza). Wielokrotnie przeprowadzane w II połowie XX wieku drobne remonty zmieniały fasadę budynku. Ingerowano w układ pomieszczeń i otworów wejściowych, które likwidowano tworząc witryny sklepowe. Od podwórza dostawiano przybudówki zaburzające regularność rzutu. Aby zapobiec dalszej niekontrolowanej przebudowie obiekt został wpisany w 1967 roku do rejestru zabytków.

Osobne pomieszczenie w nowej części budynku zostało zaadaptowane na Bibliotekę Muzeum Ziemi Rawskiej.

muzeumrawa.pl