Miejscem wyjątkowym na historycznej i zabytkowej mapie Czeladzi jest cmentarz żydowski przy ulicy. Będzińskiej 64. Od 2011 roku, kiedy mocą porozumienia nekropolia została przejęta przez gminę Czeladź, Muzeum Saturn powierzono jego administrację.
Założony w początkach XX stulecia kirkut, wspólna nekropolia dla wyznawców judaizmu z Będzina i Czeladzi, został podzielony zgodnie z XIX-wieczną tradycją chasydzką na kwatery: żeńską – po lewej i męską – po prawej stronie od wejścia. Na kirkucie o powierzchni liczącej ponad 1,5 ha znajduje się ponad 3 tysiące nagrobków, wśród których dostrzec można monumentalne macewy o dekoracyjnym, plastycznym wykończeniu – na części z nich do dnia dzisiejszego widoczne są charakterystyczne fragmenty typowej dla tradycji żydowskiej barwnej polichromii. Ikonografia macew jest zróżnicowana, zwykle nawiązuje jednak do tradycyjnych symboli typowych dla judaistycznej sztuki sepulkralnej. Inskrypcje nagrobne utrwalone zostały w języku hebrajskim, jidysz, polskim, niemieckim, a nawet esperanto.
Niszczejący i zaniedbany po II wojnie światowej cmentarz został uporządkowany w 1988 roku dzięki wysiłkowi, determinacji i funduszom czeladzianina Mońka Stawskiego i grupy jego przyjaciół, którzy wykonali ogrodzenie, ustawili przewrócone nagrobki oraz odrestaurowali część macew. Dzięki temu dziś czeladzki kirkut jest jednym z najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich w województwie śląskim a nawet w południowej Polsce.
Muzeum otacza obiekt opieką polegającą na prowadzeniu bieżących prac porządkowych. Ważna jest także opieka merytoryczna – w jej ramach pracownicy Muzeum oprowadzają po cmentarzu, prowadzą na jego terenie warsztaty edukacyjne, a także kwerendy archiwalne i prace badawcze nad dziejami nekropolii.
www.muzeum-saturn.czeladz.pl| Dzień tygodnia | Godziny otwarcia | |
|---|---|---|
| poniedziałek | wymagana rezerwacja | |
| wtorek | wymagana rezerwacja | |
| środa | wymagana rezerwacja | |
| czwartek | wymagana rezerwacja | |
| piątek | wymagana rezerwacja | |
| sobota | wymagana rezerwacja | |
| niedziela | wymagana rezerwacja |
| Święta | Godziny otwarcia |
|---|---|
| 2025.01.06 (poniedziałek) | x |
| 2025.04.20 (niedziela) | x |
| 2025.04.21 (poniedziałek) | x |
| 2025.05.01 (czwartek) | x |
| 2025.05.03 (sobota) | x |
| 2025.06.19 (czwartek) | x |
| 2025.08.15 (piątek) | x |
| 2025.11.01 (sobota) | x |
| 2025.11.11 (wtorek) | x |
| 2025.12.25 (czwartek) | x |
| 2025.12.26 (piątek) | x |
| kiedy? | nazwa | gdzie? | o czym? | za darmo | dla dzieci | |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
2024.12.05-2025.01.17 |
Synergia Wystawa czasowa
|
Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia ul. Bolesława i Władysława Dehnelów 45 41-250 Czeladź Śląskie |
|||
|
Ekspozycja stała Wystawa stała
|
Pałac pod Filarami ul. Bolesława i Władysława Dehnelów 10 41-250 Czeladź Śląskie |
miasto, region | |||
|
Maszyny i urządzenia Wystawa stała
|
Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia ul. Bolesława i Władysława Dehnelów 45 41-250 Czeladź Śląskie |
przemysł i technika |
ZALOGUJ
