Menora, lew, lewiatan... Symbole żydowskie: ich rodowód i znaczenie

Zwiedzając synagogi i cmentarze, podziwiając obrzędowe srebra i tkaniny, wycinane i malowane tablice zaznaczające wschodnią ścianę w domu lub synagodze, stykamy się z wyobrażeniami, które są czymś więcej niż dekoracją. Menora, korona, lew, jeleń, lewiatan czy dłonie w geście błogosławieństwa – te i inne obrazy mają swe korzenie w tekście Tory, komentarzach rabinów, dziejach starożytnego Izraela i ludowej tradycji krajów diaspory. Są wizualizacją duchowości żydowskiej. Odczytanie języka tych symboli będzie treścią bogato ilustrowanej opowieści.

Po wykładzie zapraszamy na oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Obraz i słowo/Pomiędzy światami” Moniki Krajewskiej.

Monika Krajewska zajmuje się sztuką żydowską. Początkowo, wraz z mężem Stanisławem, jeździła po Polsce, fotografując ocalałe zabytki żydowskie i rejestrując płaskorzeźby nagrobne techniką frotażu. Owocem tej pracy oraz studiów nad motywami symbolicznymi w sztuce żydowskiej były albumy fotograficzne: „Czas kamieni” (1982) i „A Tribe of Stones” (1993), a także wystawy, odczyty i warsztaty, m. in. w Polsce, USA, Izraelu. Badając mowę symboli, poznawała różne obszary sztuki żydowskiej, w tym dawną wycinankę.

Wycinanki tworzy od około 30 lat. Niektóre jej prace, zwłaszcza mizrachy (tablice na wschodnią ścianę), są bliskie tradycyjnej formie, inne – jak cykle „Tatry i Psalmy”, „Płonące” czy „Dybuk” – są własną interpretacją żydowskich tekstów i symboli. Łączy też wycinankę z kolażem, frotażem i fotografią, a w cyklu „Oto pokolenia” – z odbitkami z reliefów nagrobnych. Hebrajskie teksty kaligrafuje bądź wycina. Wiele jej prac powstało z okazji narodzin, uroczystości bar micwy i bat micwy oraz ślubów, są też eksponowane w synagogach i muzeach. Jako edukatorka prowadzi warsztaty i wykłady o tradycji żydowskiej w sztuce, m. in. na festiwalach kultury żydowskiej i w Centrum Kultury Jidysz w Warszawie.

O cyklu:
Eksperci/Ekspertki u Zamenhofa to cykl wykładów, spotkań, dyskusji z autorytetami w swoich dziedzinach, dotyczących m.in. Ludwika Zamenhofa i jego idei, szeroko pojętego pogranicza z jego specyfiką, wielokulturowej i nierzadko trudnej historii miasta i regionu, a także odzwierciedlenia tych i innych zagadnień w archiwistyce społecznej.