Wystawa prezentuje przemiany dokonujące się w mechanizacji uprawy roli w XIX i XX wieku. Na ekspozycji można zobaczyć maszyny i urządzenia służące do uprawy, siewu i sadzenia roślin oraz pielęgnacji założonej już plantacji. Począwszy od radeł, pługów, przez brony, wały, włóki, siewniki, pielniki, aż po dołowniki do sadzenia ziemniaków, sadzarki oraz obsypnik.

Wystawa ukazuje różnorodność rozwiązań technicznych w tamtym okresie oraz pokazuje kierunki rozwoju w konstrukcjach konkretnych urządzeń. Początki to oczywiście narzędzia drewniane lub drewniane z metalowymi elementami sprzęgane z końmi aż po całkowicie stalowe konstrukcje agregowane z ciągnikami.

Na wystawie zgromadzono w sumie sześćdziesiąt cztery obiekty. Najliczniej reprezentowanymi grupami są narzędzia orne oraz uprawowe – w każdej z tych grup prezentujemy po dwadzieścia cztery obiekty. Wyeksponowane zostały ponadto: siewniki, narzędzia do sadzenia roślin okopowych oraz narzędzia pielęgnacyjne.

Wśród pługów charakterystycznym obiektem jest pług wrzesiński, zwany także z języka czeskiego „ruchadłem bezkoleśnym”. Pług tego typu został skonstruowany przez kowali z Wrześni na początku XIX wieku. W roku 1830 ten typ pługów był już rozpowszechniony wśród gospodarstw w tym rejonie.

W kategorii narzędzi do siewu jednym z obiektów szczególnie wyróżniających się na wystawie jest siewnik taczkowy do wysiewu roślin drobnonasiennych, ze szczoteczkowym systemem wysiewającym, wyprodukowany w Poznaniu w zakładach Hipolita Cegielskiego około 1900 roku. Drugi siewnik zasługujący na to by tu o nim wspomnieć służył do wysiewu buraków cukrowych na poletkach doświadczalnych. Jest to siewnik trzyrzędowy napędzany ręcznie.

Na wystawie można również zobaczyć wały drewniane służące do wyrównywania roli przed siewem. Warto tu wspomnieć o drewnianym wale z nabitymi drewnianymi bolcami, który został wykonany metodą rzemieślniczą przed 1939 rokiem. Obiekt ten przypomina nam o tym, że w minionych wiekach urządzenia rolnicze często były wynikiem pracy kowala, stolarza czy samego rolnika, a niekoniecznie rzemieślnika trudniącego się jedynie produkcją narzędzi rolniczych.

Zaprezentowano różne rodzaje bron i kultywatorów ukazujące różnorodność budowy tych urządzeń w zależności od potrzeb danego gospodarstwa i rodzaju gleby jakie były uprawiane. Na wystawie można zobaczyć również bronę łąkową do napowietrzania darni łąk i pastwisk.

Całość wystawy uzupełniają opisy przemian w konstrukcjach maszyn i urządzeń rolniczych, grafiki oraz kalendaria kluczowych wydarzeń w rozwoju mechanizacji. Ponadto na wystawie znajduje się infokiosk, w którym opisane są poszczególne eksponaty oraz scharakteryzowane są różne elementy robocze poszczególnych narzędzi.

/Katarzyna Nowicka/