Na zwiedzających czekają arcydzieła malarstwa polskiego (w tym od dawna nieeksponowane pastele Wyspiańskiego) oraz rzeźby w szerszym niż dotychczas wyborze, w sumie około 300 obiektów.
W ramach nowo otwartej ekspozycji można zobaczyć prace najwybitniejszych polskich artystów: Olgi Boznańskiej, Jana Matejki, Aleksandra i Maksymiliana Gierymskich, Juliana Fałata, Józefa Chełmońskiego, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego oraz wielu innych. Dziełom polskim towarzyszą też wybrane prace twórców francuskich, niemieckich, austriackich, rosyjskich, holenderskich, fińskich. Pozwala to zasygnalizować związki między dziełami powstającymi w tym samym czasie w różnych zakątkach Europy. Wystawa odzwierciedla bogactwo i różnorodność nurtów, gatunków i postaw artystycznych w XIX wieku, przemiany stylistyczne i tematyczne, tendencje narodowe i kosmopolityczne.
Jedną z najważniejszych zmian w nowej Galerii Sztuki XIX Wieku jest powrót długo oczekiwanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego. Na zwiedzających czekają Chochoły oraz Widoki z okna pracowni na Kopiec Kościuszki. Prezentowane są portrety żony i dzieci artysty (Macierzyństwo, Śpiący Staś), jego kolegów z kręgu krakowskiej inteligencji oraz słynny Autoportret wśród pędów winobluszczu. Ze względu na surowe wymogi konserwatorskie, wynikające z wrażliwości papierowego podłoża i nietrwałości techniki, prace Wyspiańskiego będą prezentowane rotacyjnie, w zmienianych co kilka miesięcy odsłonach. Łącznie na ekspozycję trafi blisko 60 pasteli i prac graficznych z kolekcji MNW.
W MNW przechowywana jest również wyjątkowa w skali kraju kolekcja fotografii z XIX i początków XX wieku. Zbiór ten obejmuje dagerotypy, odbitki na papierach fotograficznych, szklane negatywy i unikatowe prace wykonane w technikach szlachetnych. Wybór można zobaczyć w otwartym w czerwcu 2022 kameralnym Gabinecie Fotografii. Jest on miejscem cyklicznych pokazów, przedstawiających dzieje i osiągnięcia fotografii w pierwszych dziesięcioleciach istnienia oraz jej związki ze sztukami pięknymi.bool