Rzemiosło i sztuka zdobnicza – Sztuka Wschodu – Współczesna ceramika i szkło

Wystawa stała przygotowana w 70. rocznicę otwarcia Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Kunsztowna zbroja japońskiego samuraja, zegar słoneczny z busolą, kufer podróżny Louis Vuitton, sukienka z błękitnego jedwabiu, designerskie kryształowe kieliszki i kultowe radio „Szarotka”. Te i kilkaset innych przedmiotów składają się na niezwykłą wystawę zatytułowaną „Cudo-Twórcy”. Nowa ekspozycja stała, która w lipcu 2018 roku zagościła na trzecim piętrze Muzeum Narodowego we Wrocławiu, prezentuje trzy kolekcje: sztuki Bliskiego i Dalekiego Wschodu, rzemiosła artystycznego i kultury materialnej oraz współczesnej ceramiki i szkła artystycznego.

„Cudo-Twórcy” to wystawa, która opowiada i prezentuje świat stworzony rękoma człowieka, powstały w jego umyśle i wyobraźni, a następnie w mistrzowski sposób zmaterializowany w przedmiocie użytkowym. To wyprawa w przeszłość, jednak z wyraźnymi odwołaniami do dobrze znanej codzienności.

Pierwsza część wystawy, poświęcona sztuce odległych azjatyckich kultur, wskazuje na europejską fascynację tymi obszarami, ich odkrywaniem i poznawaniem. Niegdyś służyły temu celowi kolekcje gromadzone przez podróżników czy też miłośników sztuki. Prezentowane na wystawie precjoza pochodzą m.in. z takich właśnie zasobów, w tym z przedwojennej kolekcji wrocławskiego Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności. Oryginalne, misternie wykonane przedmioty kultu, jak na przykład rzeźbione wizerunki bóstw i opiekuńczych demonów, niezwykłej urody przedmioty codziennego użytku: inkrustowane przyborniki do kaligrafii, urzekające dekoracjami pojemniki z laki, barwne naczynia porcelanowe i wiele innych przedmiotów wprowadzają widzów w magiczny świat Orientu. Najcenniejszym zabytkiem tej części wystawy jest szkatułka na przybory do kaligrafii suzuribako. Jej twórca to najwybitniejszy reprezentant czołowej japońskiej szkoły mistrzów laki – Igarashi Doho I.

Druga część ekspozycji przenosi widza do Europy, będąc opowieścią o tym, jak człowiek zmieniał, udoskonalał i upiększał świat, w którym przyszło mu funkcjonować. Od pierwotnej potrzeby zaspakajania głodu, komunikowania się, poprzez strój, kształtowanie domowych wnętrz, po aktywności związane z pracą, ale i także z rozrywką. Zaprezentowane tu zostały najróżniejsze przedmioty – te zapomniane oraz takie, które do dziś pozostają w powszechnym użyciu. Zwiedzający mogą zatem prześledzić historyczne zmiany np. w przyrządach służących do pisania – od XVI-wiecznych wzorników do nauki kaligrafii, poprzez misternie zdobione porcelanowe kałamarze i gęsie pióra do popularnego dziś długopisu BIC. Wśród wystawionych zabytków znajdą się m.in.: meble, naczynia, stroje, zegary, witraże, przybory toaletowe, narzędzia używane w pracy, a także broń. Ukoronowaniem tej części wystawy jest niezwykła tkanina z „Historią Zbawienia” (jej fragment widnieje na górze strony), wykonana w XVIII w. przez anonimowego mistrza krawieckiego ze Zgorzelca, będąca zabytkiem światowej klasy i arcydziełem techniki intarsji (ang. patchwork).

Ostatni fragment „Cudo-Twórców” to prezentacja wybranych obiektów współczesnego szkła i ceramiki ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które posiada jedną z największych specjalistycznych kolekcji tego typu w Polsce. Pokazane tu są prace wybitnych polskich ceramików: powojennych prekursorów (Julia Kotarbińska i Rufin Kominek), wrocławskich mistrzyń dyscypliny (Krystyna Cybińska, Irena Lipska-Zworska, Anna Malicka-Zamorska, Bożena Sacharczuk), artystów z innych środowisk m.in. związanych z Gdańskiem i Warszawą. Spośród twórców szkła artystycznego można również podziwiać prace niezwykłego eksperymentatora i wizjonera szkła Henryka Albina Tomaszewskiego, a także takich twórców jak Ludwik Kiczura, Henryk Wilkowski, Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak, Beata Stankiewicz-Szczerbik oraz wybitnych artystów światowego szkła: Czesława Zubera, Marvina Lipofsky’ego, Pavla Hlavy i René Roubička.

W części poświęconej powojennemu wzornictwu przemysłowemu obejrzeć można naczynia dekoracyjne i użytkowe – znalazły się tu m.in. kolorowe szkła projektowane przez Zbigniewa Horbowego, Stefana Sadowskiego, Józefa Podlaska, szkła prasowane Eryki i Jana Drostów, szkła kryształowe Aleksandra i Reginy Puchałów, a także fajanse z Włocławka, porcelana doby polskiego „new look” lat 60. XX w. i bolesławiecka kamionka.

W ramach ekspozycji prezentowany jest również nagradzany na całym świecie instrument muzyczny Musicon, zaprojektowany przez absolwenta wrocławskiej ASP Kamila Laszuka, umożliwiający jednoczesne komponowanie i odgrywanie utworów. Mechanizm bazuje na rozwiązaniu znanym z pozytywki – wystające przyciski poruszają instrumenty, wytwarzając dźwięki. Każdy z 720 przycisków można dowolnie wciskać, tworząc nieskończone wzory, kompozycje i ich wariacje. Instrument jest niezwykle korzystny dla wszechstronnego rozwoju dzieci, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Nie trzeba dodawać, że komponowanie na nim to doskonała zabawa także dla dorosłych!

Kuratorki wystawy: Barbara Banaś, Małgorzata Korżel-Kraśna, Dorota Róż-Mielecka