Panorama Racławicka to jedno z niewielu miejsc na świecie, gdzie podziwiać można relikt dziewiętnastowiecznej kultury masowej. Wielki panoramowy obraz (15 × 114 m) dzięki zespoleniu szczególnych zabiegów malarskich (specjalna perspektywa) i technicznych (oświetlenie, sztuczny teren, zaciemnione, kręte podejście) „przenosi” widza w inną rzeczywistość i inny czas.

Ogromnych rozmiarów panorama upamiętniająca zwycięską bitwę pod Racławicami miała być najważniejszą atrakcją lwowskiej Powszechnej Wystawy Krajowej w roku 1894. Jan Styka, pomysłodawca tematu i współtwórca płótna, uznał, że to właśnie ta „krzepiąca serca” batalia najpełniej uczci setną rocznicę insurekcji kościuszkowskiej i odda hołd bohaterom walczącym w obronie ojczyzny w przeddzień ostatniego rozbioru Polski. Nie pomylił się. Od dnia otwarcia – 5 czerwca 1894 roku – „Racławice” stały się punktem obowiązkowym na mapie turystycznej najpierw Lwowa, potem zaś, niespełna sto lat później, Wrocławia.

Elektryzująca dla publiczności XIX stulecia pozostawała nie tylko tematyka, ale i forma kompozycji. U schyłku wieku panoramy byty bardzo modne – stanowiły podówczas rozrywkę porównywalną z dzisiejszym kinem 3D. Odmienna perspektywa i iluzoryczność wywierały ogromne wrażenie: widz chętnie „przenosił się” w inną rzeczywistość, poniekąd współuczestniczył w wykreowanych ręką artystów wydarzeniach. Współczesny odbiorca być może zupełnie na odwrót – przesycony nowinkami technicznymi, zatrzymuje się przy wielkim płótnie, zastanawiając, w czym kryje się fenomen Panoramy Racławickiej. Warto odpowiedzieć sobie na to pytanie samodzielnie, odwiedzając wrocławską rotundę, która mieści w sobie to pierwsze i jedyne zachowane do dziś polskie dzieło tego rodzaju.

Mała Rotunda

Specjalnie dobudowane pomieszczenie mieści prezentację, na której ukazane zostały historyczne aspekty bitwy pod Racławicami. Wejście do pomieszczenia znajduje się za kasą biletową, obok wejścia na platformę widokową.

Po modernizacji w 2021 r. w Małej Rotundzie prezentowany jest w formie mappingu na przestrzennej makiecie przebieg bitwy pod Racławicami. Na panoramicznie zaaranżowanym ciągu naściennych ekranów wyświetlana jest prezentacja multimedialna przybliżająca postać Tadeusza Kościuszki i innych bohaterów bitwy, a także historię powstawania słynnego obrazu. Informacje historyczne zawarte w komentarzu można tu skonfrontować z artystyczną wizją Kossaka i Styki.

Hol główny

Przestrzenna mapa z zaznaczonym szlakiem bojowym insurekcji kościuszkowskiej od Krakowa przez Racławice, Szczekociny, Połaniec, Warszawę do Maciejowic.