Postikony to szeroki i wieloletni cykl obrazów, w luźny i zupełnie niekanoniczny sposób nawiązujący do estetyki ikony. Szczególnie interesującą kwestią w stylistyce ikony jest dla mnie jej dystynktywny charakter, na który składa się odmienność materii (a także materialnego kontekstu wokół ikony), jak i przypisywane jej szczególne właściwości w świecie społecznym. Ikony mogły być kojarzone z obrazami żywymi, aktywnymi samymi w sobie (np. pełniąc transcendentną rolę okien dających podgląd do innej rzeczywistości), jak i specyficznie ożywianymi aktywnościami wiernych. Istniały tradycyjne i ludowe przekonania o ich ponadnaturalnym pochodzeniu – ujawnianiu i pojawianiu się w niespotykanych okolicznościach. Co więcej, ku ikonom kierowane były oczekiwania i prośby o interwencję, pomoc czy przychylność. Cały ten specyficzny charakter związany z ikoną przełożył się na moje założenie o jej podmiotowości i sprawczości. Innymi słowy, w pewnym sensie traktuję je jako obrazy żywe, dysponujące pewnym potencjałem sprawczości. Fascynującą zatem stała się próba przekładania tej ikonowej aktywności na język malarski i refleksja nad tym, jak obrazy patrzą, obserwują czy także – wycofują się, zanikają.

Przez wiele lat malarsko zajmowałem się śladami ikony, nazywanymi także prześwitami czy refleksami, czyli różnymi manifestacjami ikonowej metafizyki. Na gruncie klasycznej metafory ikony jako okna, ślad jawi się jako przebłysk tej rzeczywistości, ku której okno jest skierowane. Ślady stanowią wówczas migotanie tego ikonowego porządku, jego przebłyskiwanie na drugą stronę, ku powierzchni obrazu. Po latach widzę jednak, że nie o ślady ikony tu chodzi, ale o ślady po ikonie.

Paweł Wyborski

Paweł Wyborski (ur. 1975 w Starogardzie Gdańskim) – malarz i socjolog kultury. Autor ponad siedemdziesięciu wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Laureat nagród za działalność artystyczną. Wielokrotny laureat stypendium kulturalnego Miasta Gdańska oraz stypendium kulturalnego Prezydenta Starogardu Gdańskiego. Finalista konkursowej wystawy „Beyond the Frame” w londyńskiej Orleans House Gallery w 2020 roku. Uczestnik międzynarodowych projektów związanych z ikoną współczesną. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych. Jego prace znajdują się w kolekcjach publicznych (m.in. w Galerii Współczesnego Malarstwa Pomorskiego Muzeum im. ks. dr. Łęgi w Grudziądzu, Orleans House Gallery w Londynie, Płockiej Galerii Sztuki, Galerii Sztuki Współczesnej w Ostrowie Wielkopolskim) oraz w kolekcjach prywatnych w Polsce i na świecie. Mieszka w Gdańsku.