Oni byli pierwsi. Grupa Legionów Polskich pułkownika Zygmunta Zielińskiego w Kozienicach i podczas walk o obronę Państwa Polskiego 1920 roku.

Jest to wystawa plenerowa, składająca się z siedmiu gablot które ustawione zostały przy Alei 1 - Maja, dawniej Aleja Franciszka Józefa. Była to najładniejsza ulica w mieście. W gablotach umieszczone zostały zdjęcia wraz z obszernymi opisami ważnych obiektów związanych z pobytem Grupy Legionów w Kozienicach.

W pięciu gablotach pokazane są: panorama miasta, budynek w którym mieściła się Komenda Grupy, kościół garnizonowy, szpital, koszary i inne obiekty.

Przedstawione zostało zdjęcie płk. Zygmunta Zielińskiego stojącego wraz z oficerami przed budynkiem Komendy Legionów Polskich przy Alei Franciszka Józefa, a także zdjęcie pałacu w którym pułkownik był zakwaterowany.

Zachowała się karta pocztowa przedstawiająca młyn i koszary, koszary to pozostałość po 25 Smoleńskim pułku piechoty, gdzie zakwaterowano część przybyłych legionistów.
Szpital rezerwowy Legionów Polskich urządzono w prywatnym domu gdzie ratowano życie rannym legionistom i przywracano ich do zdrowia. Mieścił się on przy ulicy Radomskiej.
Natomiast przy ulicy Warszawskiej znajdował się kościół garnizonowy (dawniej była to cerkiew). Wyposażeniem kościoła zajęli się żołnierze – artyści, których w legionowych szeregach była liczna grupa.

Źródłem cennych informacji o mieście, jego wyglądzie w tamtym okresie oraz o stacjonujących tu legionistach są rysunki Wiktora Ignacego Gutowskiego artysty – legionisty przebywającego w tym okresie w Kozienicach.

Stacjonująca w Kozienicach Grupa Legionów Polskich dowodzona przez płk. Zygmunta Zielińskiego, była zapleczem logistycznym całych Legionów.

Wielu legionistów, którzy przebywali w Kozienicach stało się później zaczynem odrodzonego Wojska Polskiego, tego które zwycięsko odparło atak bolszewickiej armii i dało Polsce dwadzieścia lat wolności.

Dwie kolejne tablice mówią o udziale mieszkańców Ziemi Kozienickiej w wojnie polsko – bolszewickiej 1919 – 1920.

Umieszczone zostały w nich zdjęcia z Kozienic pokazujące: wymarsz ochotników , wymarsz kompanii marszowej na front w 1919 r., Hufiec Szkolny Gimnazjum w Kozienicach i kozienickich strzelców oraz tablice memoratywne znajdujące się na terenie powiatu kozienickiego.

Na odwrotnej stronie każdej z tablic umieszczono duże zdjęcia przedstawiające nasze miasto: Kozienice widok ogólny, Aleja Franciszka Józefa, Pałac majoracki, Fragment ulicy Radomskiej, ulica Warszawska z widokiem na kościół garnizonowy, ulica Lubelska i koszary.


Scenariusz wystawy, teksty, wybór zdjęć:
Ewa Jaźwińska (tab. 1-5)
Krzysztof Zając (tab. 6-7)
Projekt graficzny:
Sławomir Zawadzki