Ekspozycja archeologiczna przedstawia najdawniejsze dzieje regionu łęczyckiego. Prezentuje w układzie chronologicznym megafaunę epoki lodowcowej w postaci kości mamuta, niedźwiedzia jaskiniowego, żubra pierwotnego czy nosorożca włochatego oraz kulturę materialną i duchową minionych społeczeństw. Obszerne opisy zamieszczone na tablicach przybliżają zwiedzającemu historię tych terenów.

Najstarsze dowody obecności człowieka na ziemi łęczyckiej pochodzą ze stanowiska w Witowie sprzed ok. 10.000 lat temu. Liczne narzędzia krzemienne, które można obejrzeć na wystawie są pozostałością po paleolitycznych łowcach reniferów z tzw. kultury świderskiej. Wśród nich można zobaczyć m. in. liściaka, czyli używany w czasie polowań grot strzały wykonany z krzemienia oraz służące do obróbki drewna, skóry i kości drapacze krzemienne.

Kolejne tysiąclecia, wraz z napływem nowej ludności, przynoszą przełom gospodarczy zwany rewolucją neolityczną (ok. 5000-2000 lat p.n.e.). Charakteryzuje się on wprowadzeniem uprawy zboża, udomowieniem niektórych gatunków zwierząt oraz pojawieniem się nowego rodzaju narzędzi kamiennych i krzemiennych. Na wystawie można obejrzeć neolityczne siekierki i topory pierwszych rolników tzw. kultury pucharów lejkowatych - twórców „polskich piramid” zlokalizowanych na Kujawach oraz pasterzy zamieszkujących łęczyckie ziemie, a należących do tzw. kultury ceramiki sznurowej.

Najstarsze wyroby brązowe, pojawiające się na terenie regionu łęczyckiego należy łączyć z kulturą trzciniecką (1900-1300 lat p.n.e.), której osadę i cmentarzysko w Nagórkach Grabowskich Muzeum w Łęczycy przebadało w 2006 roku. Na wystawie podziwiać można odkryte wówczas tutulusy z brązu oraz elementy kolii brązowej, a także gliniane urny. Do tego kręgu kulturowego należą również prezentowane dwa okazałe naramienniki ze spiralnymi tarczkami na zakończeniach, bransoleta wielozwojowa oraz szpila z brązu. Ekspozycję uzupełniają należące do największej kultury epoki brązu urny z kośćmi wraz z miniaturowymi przystawkami z cmentarzyska w Sierpowie z okresu kultury łużyckiej oraz wielkie naczynia zasobowe z okolic Łęczycy.

Patrycja Zasadzka