Wystawa w barwny sposób dokumentuje zrywy niepodległościowe Narodu Polskiego. Jej poszczególne działy to:

• Ekspozycja poświęcona ks. Ślusarczykowi,
• Czasy Rzeczypospolitej przedrozbiorowej,
• Powstanie listopadowe,
• Powstanie styczniowe,
• Czasy II Rzeczypospolitej,
• Okres II wojny światowej,
• Działalności Armii Krajowej,
• Działalność Solidarności.

Na szczególną uwagę zasługuje duży zbiór rękopisów m.in. takich postaci jak: Jan III Sobieski, August Poniatowski, Adam Mickiewicz, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka i wielu innych.

W 1981 roku zmarł ksiądz podpułkownik Walenty Ślusarczyk. Człowiek niezwykle oddany posłudze duchownej ale równie mocno zaangażowany, przez całe swoje życie, w gromadzenie pamiątek historycznych naszej Ojczyzny.

Zgromadzona przez ks. Ślusarczyka kolekcja ma ogromną wartość historyczną i poznawczą. Warto pamiętać, że kolekcja, kojarzona z ks. Ślusarczykiem, ma znacznie dłuższą historię, którą zapoczątkował ks. Jan Wiśniewski, niemniej znany kolekcjoner, regionalista, działacz społeczny.

W skład kolekcji wchodzą głównie archiwalia i realia związane z szeroko rozumianym, ruchem narodowo wyzwoleńczym, w tym tematyczne cykle obiektów pochodzących z kolejnych powstań narodowych XVIII i XIX wieku oraz zmagań z okupantem hitlerowskim.

Do szczególnie cennych muzealiów należy bogaty zbiór prasy (XVIII – XX w.) w wielu przypadkach unikatowy. Obrazu bogactwa kolekcji dopełniają listy wybitnych postaci historycznych, w tym koronowanych głów, hetmanów, biskupów oraz wybitnych artystów polskich XIX i XX wieku. Wśród realiów znajdują się numizmaty, obiekty sakralne oraz militaria.

Znając wartość kolekcji, ówczesne władze PRL usiłowały odebrać ją księdzu Ślusarczykowi i włączyć do zbiorów jednego z państwowych muzeów. Już jako emeryt, ksiądz Ślusarczyk trafił do Wąchocka, a wraz z nim jego zbiory. Ostatecznie 7 października 1979 r., podczas obchodów 800- lecia Opactwa Cystersów w Wąchocku, ksiądz Ślusarczyk przekazał swoje zbiory Opactwu na ręce ówczesnego opata O.Benedykta Matejkiewicza w obecności prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego, kard. Franciszka Macharskiego oraz bp. Piotra Gołębiowskiego. Wskazał więc wyraźnie do kogo należy zbiór. Obecność dostojnych świadków stanowiła „zabezpieczenie ” przed zakusami na kolekcję władz państwowych. Tym samym wąchoccy Cystersi, stali się depozytariuszami tego cennego dziedzictwa oraz pamięci samego ks. podpułkownika.

Darczyńca zastrzegł też, aby w przyszłości, w oparciu o kolekcję utworzone zostało muzeum. Nie było to możliwe od razu. Przez wiele lat z powodu braku odpowiednich pomieszczeń eksponaty były przechowywane w magazynach.

W latach 1991 – 2004 państwo Aniela Zinkiewicz-Ryndziewicz i Zygmunt Ryndziewicz, ówcześni pracownicy katedry Historii Sztuki Kościelnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dokonali inwentaryzacji części zbiorów (powstało 263 kart katalogu naukowego). W czerwcu 1991 r. z wydzielonych z kolekcji obiektów, powstało nieformalne, Muzeum Ojców Cystersów w Wąchocku o które zabiegał Opat Alberyk Siwek oraz Fundacja ,,Obiekt Zabytkowy Opactwo Cystersów w Wąchocku”.

Pozostałe obiekty zostały zabezpieczone, jednak nie mogły służyć społeczeństwu, jako dobro publiczne.

Ważnym momentem w dziejach kolekcji, stało się przyznanie w 2021 roku, przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego stypendium na zadanie pn. „Inwentaryzacja i opracowanie zbiorów archiwalnych z kolekcji ks. płk. Walentego Ślusarczyka”. Dzięki realizacji zadania przeprowadzono prace, które pozwolą na udostępnienie kolekcji w sposób przewidziany przepisami prawa.

W trakcie niespełna rocznych prac obiekty z kolekcji ks. Walentego Ślusarczyka zostały uporządkowane i zabezpieczone.