Fabryka Porcelany w Żarach została założona w 1888 r. przez Gustava Otrembę, przedsiębiorcę ze Zgorzelca. Otrzymała nazwę „Gustav Otremba Porzellanfabrik Sorau N.L”. Jej siedziba mieściła się w budynkach po byłej fabryce gwoździ, przy nieistniejącej obecnie ulicy Am Schiesshaus 6. W 1889 r. do spółki z Gustavem Otrembą przystępuje przystępuje Franz Böhme, inżynier i oficer Landwehry w stopniu kapitana. Po czterech latach od założenia fabryki Gustav Otremba postanawia iść własną drogą. 3 czerwca 1892 roku odsprzedaje fabrykę swojemu wspólnikowi Franzowi Böhme.

W styczniu 1900 roku 45 fabryk, w tym Fabryka Porcelany w Żarach, przystąpiło do Zjednoczenia Niemieckich Fabryk porcelany. Dokładna nazwa Zjednoczenia brzmiała „Vereinigung deutscher Porzellanfabriken zur Hebung der Porzellanindustrie GmbH”. Fabryka Porcelany w Żarach dostosowując się do polityki Zjednoczenia Niemieckich Fabryk Porcelany z dniem 1 października 1901 roku przekształciła się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – Sp. z o.o. (GmbH) i od tej pory nosiła nazwę „Porzellanfabrik Sorau GmbH”. Nowym właścicielem fabryki zostaje syn Franza Böhme - Fritz. Wybuch I wojny światowej spowodował trudności w funkcjonowaniu całego przemysłu ceramicznego w Europie. Pobór do wojska wykwalifikowanych pracowników, utrata rynków zbytu w koloniach i wstrzymanie eksportu do Ameryki Północnej i Europy, zubożenie społeczeństwa, zastój w handlu oraz zmniejszenie zainteresowania wyrobami porcelanowymi zmusił cały przemysł ceramiczny, a w tym Fabrykę Porcelany w Żarach, do zmian oraz znalezienia nowych funduszy na rozwój i produkcję. W marcu 1918 roku Franz i Fritz Böhme odsprzedają fabrykę nowemu wspólnikowi. Jedynym właścicielem zostaje kupiec Gothard Curtius.

Na początku grudnia 1918 roku nastąpiło przejęcie Fabryki Porcelany w Żarach przez koncern Christian & Ernst Carstens. Fabryka przyjmuje nazwę „C. & E. Carstens Porzellanfabrik Sorau N.L.”. Nowym właścicielem zostaje kupiec i współwłaściciel koncernu Ernst August Carsterns (1872-1923) z Elmshorn, jeden z udziałowców koncernu posiadającego 14 fabryk i manufaktur ceramicznych, w tym fabryki porcelany w Reichenbach, Blankenhain oraz Zeven. Właściciel Ernst Carstens zmarł nagle 2 października 1923 r.

Po śmierci Ernsta Carstensa fabrykę przejmują spadkobiercy: żona Ernsta Carstensa Anna Christine Carstens z domu Hinrichs (1879-1968), która otrzymuje 50% spadku oraz jego dwaj synowie – starszy syn Walter i młodszy Ernst, którzy otrzymują po 25 % spadku. Fabryka nosi nazwę „C. & E. Carstens Porzellanfabrik Sorau N.L. Inhaber Ernst Carstens Erben”. Od początku przejęcia przez koncern fabryka w Żarach przynosiła lepsze rezultaty finansowe od swojej siostrzanej fabryki w Blankenhain.

Dzięki eksportowi fabryka w Żarach wzmocniła swoja pozycje na rynku europejskim i w USA. Fabryki porcelany w Blankenhain, Reichenbach i Sorau oraz fabryka fajansu w Elmshorn utworzyły jedną grupę. Dla wymienionych fabryk Centralną Fabryką stała się C. & E. Carstens Elmshorner Steingutfabrik (fabryka fajansu) z siedzibą w Elmshorn – Schleswig – Holestein, czyli w mieście rodzinnym Carstensów. W 1924 r. liczba pracowników Fabryki w Żarach wzrasta do 300, w 1925 r. do 360, a w roku 1930, mimo światowego kryzysu, do 400 osób. W latach trzydziestych Fabryka osiąga szczyt swojej produkcji. Posiada własną malarnię porcelany, w której zdobiono wyroby w czasie II wojny światowej. Fabryka znalazła się na liście fabryk zbrojeniowych, tym samym zaczęła podlegać pod specjalne przepisy przemysłu zbrojeniowego. Oprócz standardowej produkcji porcelany stołowej, fabryka zaczęła produkować izolatory porcelanowe i inne drobne elementy z porcelany, które były wykorzystywane w przemyśle zbrojeniowym. 

OKRES II WOJNY ŚWIATOWEJ I CZASY WSPÓŁCZESNE 

W latach czterdziestych fabryka produkowała swoje sprawdzone wzory i malatury, jednak projektanci cały czas pracowali i tworzyli nowe projekty, aby zaspokoić starych i zdobyć nowych klientów. Jednak wojna wycisnęła piętno na żarskiej porcelanie, gdyż Fabryka w Żarach bardzo szybko zaprzestała używania złota do zdobienia swoich wyrobów, bo już na początku 1940 r. Zmiany te były związane z zakazem wykorzystywania w czasie wojny złota do zdobienia wyrobów porcelanowych. Zakaz dotyczył całego przemysłu ceramicznego w Niemczech. W 1943 r. Fabryka w Żarach przekształciła się w spółkę komandytową „Kommandit Geselschaft – K.G.”.

W tak zwany „czarny wtorek” 11 kwietnia 1944 r. o godz. 11.30 amerykańska 8. flota powietrzna (108 bombowców) dokonała nalotu na miasto. Celem była przede wszystkim fabryka samolotów Focke – Wulf. W nalocie dywanowym, który dotknął miasto Żary, Fabryka Porcelany nie ucierpiała, co pozwoliło na dalszą produkcję. Dopiero w 1945 r. w lutym, po ciężkich walkach w Żarach, Fabryka Porcelany przestaje istnieć. W okresie 1945-1948 koncern Carstens utracił wszystkie trzy fabryki porcelany, które były w jego posiadaniu. Zniszczona fabryka w Żarach znajdowała się na polskim terytorium, a fabryki w Blankenhain i Reichenbach w 1948 r. zostały znacjonalizowane przez rząd Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Część pracowników fabryki porcelany z Żar przeniosła się po II wojnie światowej do fabryk porcelany w Blankenhain i Reichenbach, gdzie znalazła zatrudnienie w znacjonalizowanych fabrykach. 

I taki był koniec prawie 60. letniej historii Fabryki Porcelany w Żarach. Po wojnie fabryka nie została odbudowana, a w ocalałych budynkach biur i sal wystawowych utworzono zawodową szkołę budowlaną, w późniejszym czasie przekształconą na Zespół Szkół Rolniczych. Obecnie budynki znajdują się w rękach prywatnych.

W ciągu swojego prawie sześćdziesięcioletniego istnienia Fabryka porcelany w Żarach wyprodukowała ponad 26.000 różnego rodzaju wzorów i dekoracji. Fabryka produkowała w latach trzydziestych setki form i dekoracji, które zostały wykorzystane przez inne manufaktury i fabryki porcelany w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Formy te cieszyły się ogromną popularnością i uchodziły za bardzo nowoczesne. Jednak -nikt nie kojarzył ich ze zniszczoną Fabryką Porcelany w Żarach.

STYL ART DECO

Art Deco - kierunek w sztuce, dosłownie oznacza sztukę dekoracji. Art Deco stało się symbolem nowoczesnego świata po zakończeniu I wojny światowej. Było również symbolem Fabryki Porcelany w Żarach. Art Deco było nowym, odważnym stylem, wybiegającym w przyszłość, szukającym uzewnętrznienia dla nowoczesności świata, powstałym w 1919 r., w tym samym, w którym Fabrykę Porcelany w Żarach przejęła rodzina Carstens. Od początku 1919 r. w Fabryce Porcelany w Żarach były projektowane i produkowane wzory Ar Deco i jego odmiany. Dzięki temu Fabryka Porcelany w Żarach stała się wiodącą fabryką, tworząca tego typu formy i dekoracje. Formy Art Deco nie były tanie, ani dostępne dla szerokiej masy klientów. W fabryce zatrudniono wybitnych projektantów Siegfrieda Mollera i profesora Artura Henniga. Siegfried Moller, który od 1931 roku był kierownikiem artystycznym w żarskiej fabryce, projektował wiele ciekawych form Art Deco, które możemy oglądać do dziś. Drugim wielkim projektantem Art Deco był profesor Artur Hennig, który pracował między innymi w Królewskiej Manufakturze w Miśni. W 1926 roku zostaje profesorem w Państwowej Szkole Ceramicznej w Bolesławcu. W latach 20. i 30. XX wieku profesor Hennig i jego uczniowie otrzymują wiele nagród i wyróżnień za swoje prace. Od września 1933 roku rozpoczyna pracę jako główny projektant w Fabryce Porcelany w Żarach. Projektuje dla żarskiej fabryki wiele interesujących form Art Deco.

W okresie międzywojennym styl Art Deco jest symbolem nowoczesności i tak jest do dziś. Są to formy ponadczasowe i bardzo doceniane w zachodnim kręgu kulturowym, szczególnie we Francji i Niemczech. Dlatego każda fabryka porcelany chciała mieć w swojej ofercie tego typu formy i dekoracje. Jednak Fabryka Porcelany w Żarach stała się jedną z najlepszych fabryk projektujących i produkujących formy Art Deco. Prasa fachowa doceniała dokonania żarskiej fabryki porcelany. W artykule z 1928 roku czytamy o formie „Favorit” - „wymownym przykładem dążenia do nowoczesnej stylistyki, jest bogata kolekcja Fabryki Porcelany w Żarach”. O wyrobach z Żar można powiedzieć – z jednej strony geometria kształtów, powtarzalność motywów, z drugiej elegancja i wyrafinowanie nie pozbawione funkcjonalności, co było bardzo istotne dla klientów żarskiej porcelany.

Art Deco „odchodzi” wraz z rozpoczęciem II wojny światowej. Pięć lat później Fabryka Porcelany w Żarach przestaje istnieć. Symboliczny koniec Art Deco był również końcem tworzenia form i dekoracji na porcelanie w Żarach.