W skansenie maszyn i urządzeń górniczych można znaleźć takie urządzenia, jak:

1. Turbozespół firmy Siemens-Schuckert (l. 20. XX w.) złożony z turbiny parowej promieniowej sprzężonej bezpośrednio z generatorem prądu przemiennego oraz prasy brykietowej dwustemplowej firmy Buckau R. Wolf A.G. Magdeburg (r. prod. 1936 r.). Urządzenia te pochodzą z nieistniejącej już konińskiej brykietowni, powstałej w 1942 roku.
2. Lokomotywa akumulatorowa karlik, pamiątka po dawnym systemie odwadniania konińskich złóż węgla brunatnego, oraz wózki do przewozu urobku i obudowy drewnianej chodników (w 1995 r. likwidacja, tzw. rabunek, ostatnich chodników na odkrywce „Pątnów”). Wózki wypełnione są ksylitowym węglem brunatnym.
3. Urządzenie wiertnicze UGB-50M do wierceń hydrogeologicznych, zamontowane na podwoziu samochodu GAZ-66-02 (prod. ZSRR, 1982 r.).
4. Naczynia wielonaczyniowych koparek kołowych SchRs 315 (najmniejszej), SRs 1800 (największej, nazywanej „hiszpanką”) i łańcuchowej Rs 560.
5. W ogrodzenie od strony jeziora wmontowana została jedna z 3 bram wjazdowych na teren brykietowni (l. 50 XX w.), z charakterystycznymi młotkami – perlikiem na żelazku.

Skrzemieniałe drewno i czarny dąb

Okazy zlokalizowane są przy północnej ścianie gosławickiego zamku. Są to fragmenty skrzemieniałych pni dolnomioceńskich drzew. Porastały one okolice obecnego Bełchatowa około 20 mln. lat temu. Były to najprawdopodobniej drzewa iglaste, których mineralizacja nastąpiła w środowisku wodnym. Powalone pnie, przykryte przez nagromadzone osady, zostały odcięte od dostępu tlenu, co zahamowało rozkład biologiczny. Zawarta w drewnie drzew iglastych żywica działała również konserwująco i sprzyjała zachowaniu ich w stanie kopalnym. Źródłem roztworów krzemionkowych był rozkład otaczających skał, przebiegający w klimacie gorącym i wilgotnym.

Pnie zostały znalezione w latach 2008- 2010 na terenie Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”, na IV poziomie eksploatacyjnym Pola Bełchatów.

Czarny dąb – zwany również dębem kopalnym lub polskim hebanem, nie jest w rzeczywistości nazwą gatunkową, a tylko określeniem na pewien rodzaj drewna dębowego. Drewno to powstaje w wyniku procesów zachodzących pomiędzy garbnikami (związkami drewna dębowego)  a solami zawartymi w wodzie. Powalone pnie, w wyniku zdarzeń naturalnych, zostają pogrzebane w torfie i spoczywają tak od kilkuset do kilku tysięcy lat. W środowisku o stałej wilgotności i przy braku tlenu procesy chemiczne oraz fizyczne powodują zmianę koloru drewna od brązowego poprzez grafitowy do czarnego.

Pnie czarnego dębu pochodzą z Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów”.

Kurator: Dagmara Frydrychowicz
Zdjęcia: Izabela Lorek