160. ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Styczniowa insurekcja 1863 roku, zarówno pod względem liczby uczestników, jak i czasu trwania, była największym z polskich powstań XIX wieku. Szacuje się, że przez szeregi powstańcze przeszło około 200 tysięcy ochotników i stoczono w sumie ponad 1200 mniejszych i większych bitew i potyczek. Region koniński, na którym stoczono ponad 100, mniejszych lub większych, zbrojnych starć stał się miejscem ostatecznego spoczynku ponad 500 poległych powstańców. Setki uczestników swój udział w powstaniu przypłaciło ranami i kalectwem, pobytem w rosyjskich kazamatach, wieloletnią syberyjską tułaczką, utratą rodzinnych majątków.

Choć narodowy zryw 1863 roku zakończył się klęską, to w dłuższej perspektywie przyczynił się do wewnętrznego wzmocnienia polskiego społeczeństwa, umocnienia więzi i świadomości narodowej, wzbogacenia tradycji i poczucia przynależności do jednego narodu, wbrew granicom wyrysowanym przez zaborców i ich antypolskiej polityki. Doświadczenie przegranego powstania uświadomiło, że tajemnica odrodzenia państwowego spoczywa w pierwszej kolejności w łonie samego narodu, a dopiero później we wsparciu sprawy polskiej przez przyjazne jej państwa. Lata 1863-1864 stały się granicą, która wyciągnęła na arenę dziejową polskich włościan. Ich położenie ekonomiczne i świadomość społeczna przez kolejne dziesięciolecia zmieniały się najdynamiczniej, co zaowocowało w późniejszych walkach o niepodległość kraju.

Na wystawie poświęconej 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego zostanie zaprezentowana bogata kolekcja okresu żałoby narodowej oraz XIX-wiecznej biżuterii patriotycznej z zasobów Działu Rzemiosła Artystycznego muzeum, która dowodzić będzie wyjątkowej konsolidacji postaw społeczeństwa w stosunku do zaborcy. Dla podkreślenia 160-letniej tożsamości narodowej, kulturowej i politycznej wydarzeń z lat 1863-1864 zostaną przedstawione obiekty falerystyczne i numizmatyczne, pochodzące z zasobu Gabinetu Numizmatycznego MOK. Na ekspozycji nie zabraknie również militariów z epoki, pozwalających „przenieść się” do jednej z partii powstańczych walczących w regionie konińskim.

Jakub Ordon

Kuratorzy wystawy: Jakub Ordon, Małgorzata Szuman-Gorczyca, Krzysztof Gorczyca.

Koncepcja plastyczna i wizualna realizacja wystawy: Agnieszka Jankowska.