Kuratorka: Katarzyna Zimna
Współpraca kuratorska ze strony Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi: Małgorzata Dzięgielewska

Autorka tekstu do katalogu wystawy: dr Adrianna Filipiak

Femigraphic to wystawa międzynarodowego kolektywu artystek działających w obszarze szeroko pojętego medium grafiki. Graficzny język, którym się posługują, łączy bezpośrednie doświadczanie i jego „reprodukcję”, dotyk i alienację, powtórzenie i zmianę. Prezentowane prace są wynikiem eksperymentu na poszczególnych etapach procesu twórczego i technologicznego z wykorzystaniem znaczenia matrycy, podłoża, odbitki, odcisku, śladu.

Wystawa pokazuje grafikę jako medium na wskroś współczesne, medium gry z tradycją, które uwolniło się od przymusu powielania – „tyranii nakładu”. Multiplikacja, reprodukcja wynika z tożsamości grafiki, ale nie jest jej jedynym sensem i celem. Matryca (z łaciny macierz albo łono), odpowiedzialna za możliwość tworzenia wielu identycznych kopii, bezpośrednio odwołuje się do skojarzeń z kobiecym ciałem. Ta tradycyjna tożsamość grafiki prowokuje i inspiruje artystki do akcentowania własnej kobiecej perspektywy. Wątek ciała i obecności ciała w procesie graficznym pojawia się jako temat wielu prezentowanych na wystawie prac.

Wystawa Femigraphic jest wspólną inicjatywą czterech artystek, które poznały się przy okazji międzynarodowych wydarzeń poświęconych grafice, przede wszystkim podczas konferencji i wystaw w ramach IMPACT – International Multi-disciplinary Printmaking Conference – Artists, Concepts and Techniques. Wydarzenie to organizowane jest w różnych ośrodkach na całym świecie przez Centre for Fine Print Research przy University of the West of England w Bristolu w Wielkiej Brytanii. Początkiem współpracy był udział Ireny Keckes i Katarzyny Zimnej w dziewiątej edycji IMPACT w China Academy of Art w Hangzou w Chinach w 2015 roku, który zaowocował utworzeniem dwuosobowego kolektywu Femigraphic i wspólnymi działaniami. Celem było odkrywanie potencjału medium graficznego jako języka procesu, eksperymentu i współdziałania. Obu artystkom zależało również na budowaniu kobiecej, twórczej grupy wsparcia i zapraszaniu kolejnych artystek wywodzących swoją praktykę z tradycyjnej grafiki warsztatowej, ale traktujących ją jako współczesne inter-medium, swoistą hybrydę – pomiędzy grafiką a obiektem, fotografią, wideo, tkaniną czy sztuką relacyjną.

Decyzja o poszerzeniu kolektywu i zaproszeniu do wspólnej wystawy Martyny Rzepeckiej i Any Vivody narodziła się podczas spotkań w trakcie kolejnych międzynarodowych wydarzeń graficznych, a także z ciekawości, czy i w jaki sposób prace czterech artystek będą ze sobą korespondować w jednej przestrzeni. To także próba wyjścia ze schematu, który w świecie akademickiej grafiki często opiera się na środowiskowych, hermetycznych relacjach. Grafika wciąż pozostaje zmaskulinizowaną, stąd pomysł na prezentację działań prowadzonych przez kobiety, reprezentantki różnych ośrodków artystycznych (Polski, Chorwacji i Guam/USA).

Ich praktyka, choć mająca wspólne fundamenty, podąża w różnych kierunkach: mapuje istotne dla grafiki punkty odniesienia, ale eksploruje różnorodne techniki, procesy, materiały i strategie twórcze. Dla wszystkich artystek, graficzny proces i poszerzanie go w stronę innych mediów stanowi istotny wehikuł dla przekazywania treści związanych z zagadnieniami ciała, tożsamości, kobiecości, pamięci, dotyku, relacji z naturą. Wystawa okazała się być przestrzenią budowania nowych połączeń i znaczeń, uwydatniły się wątki związane z materialnością procesu twórczego, rolą dotyku, „odciskaniem się” doświadczeń na ciele, czy potrzebą głębokiego kontaktu z naturą.

Wiele z tych prac wykracza poza reprezentację, ponieważ są silnie zakotwiczone w doświadczeniu, zmysłach, materialności – zapraszają one widza do współodczuwania, wpuszczają go do swojego świata przez kuchenne drzwi. Katarzyna Zimna (Łódź, Polska) dosłownie pokazuje swoją „graficzną kuchnię”: matryce do grafik wykonuje często z materiałów dostępnych w domu, jak kasze, sól (Sauna, 2024), ciasto pierogowe (Czarne pierogi, 2022) czy koraliki do prasowania, którymi bawiły się jej córki (Love is patient, 2020). Martyna Rzepecka (Poznań/Toruń, Polska) eksploruje fizyczny proces wycinania linorytów/„ciałorytów” oraz tkankę ich sensualnego odbioru, oddając widzom „grafikę” do dotykania, jak w pracy Id z 2017 roku, czyli nigdy „nie odbitej”, dziewiczej, matrycy-płaskorzeźby. Irena Keckes (Guam/USA) tworzy przede wszystkim w technice drzeworytu, często drukując swoje prace na tkaninach, dzięki czemu anektują przestrzeń, zyskują formę zmysłowych instalacji. Ana Vivoda (Chorwacja) wywodzi swoją twórczość z tradycyjnych technik, które łączy z drukiem cyfrowym i haftem; tworzy też instalacje i książki artystyczne, pozostając w tematyce intymnych historii.

Oprócz grafik, matryc, realizacji intermedialnych, tkanin i obiektów artystki pokazują również elementy dokumentacji procesu twórczego – materiały fotograficzne i wideo – oferujące widzom podróż do źródła Femigraphic.

Irena KECKES (Chorwacja/Guam USA) – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Zagrzebiu w Chorwacji (licencjat, 2000), a także Tokyo University of the Arts w Japonii (magister sztuki, specjalizacja – grafika artystyczna, 2005) oraz Elam School of Fine Arts, Auckland University w Nowej Zelandii (doktorat, 2015). Od 2015 roku pracuje na stanowisku profesory uczelni na Uniwersytecie w Guam.

Jej działalność twórcza obejmuje wielkoformatowe drzeworyty, instalacje i kolaboracje artystyczne w zakresie mediów drukowanych. Wystawiała swoje prace na wielu międzynarodowych wystawach indywidualnych i zbiorowych w: Austrii, Niemczech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Danii, Kosowie, Serbii, Chorwacji, Irlandii, Polsce, Kanadzie, USA, Meksyku, Argentynie, Indiach, Bangladeszu, Chinach, Hongkongu, Korei Południowej, Japonii, Australii, Nowej Zelandii i Guam. Prezentowała prace i referaty na międzynarodowych konferencjach graficznych: IMPACT 12 w Bristolu (2022), IMPACT 11 w Hongkongu (2021); IMPACT 10 w Santander (2018), IMPACT 9 w Hangzhou (2015), IPMACT 8 w Dundee (2013); podczas Międzynarodowej Konferencji Graficznej SGCI w Las Vegas (2018); SGCI w Atlancie (2017), SGCI w Portland USA (2016); 5. IMC (International Mokuhanga Conference) w Echizen (2024), 4. IMC w Nara (2021), 3. IMC na Hawajach (2017), 2. IMC w Tokio (2014).

www.irenakeckes.wix.com/irenaart

Martyna RZEPECKA (Polska) – artystka wizualna urodzona w Poznaniu. W 2017 roku uzyskała tytuł doktory sztuk plastycznych na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Absolwentka grafiki warsztatowej oraz edukacji artystycznej na UMK w Toruniu. W latach 2011-2012 studentka na Academy of Fine Arts and Graphic Design (ALUO), Univerza v Ljubljani, w Słowenii. Obecnie adiunktka w Katedrze Rysunku na Wydziale Sztuk Pięknych w Toruniu oraz wykładowczyni na kierunku grafika w Collegium Da Vinci w Poznaniu.

Tworzy w tradycyjnych technikach graficznych (głównie wypukłodruk), poszerzając je o działania graficzne, obiekt i instalację. Interesuje ją kontekst matrycy – jako niezależnej materii, relacja artysta – odbiorca oraz granica poznania dzieła i jego sensualna przestrzeń odbioru. Brała udział w ponad 90 wystawach zbiorowych oraz indywidualnych, zarówno w Polsce, jak i zagranicą, m.in. 35th Ljubljana Biennale of Graphic Arts – Cukrarna, Ljubljana, Słowenia 2023, ciałoryty – Galeria Pyramida, Poznań 2023 (wystawa indywidualna), XV Międzynarodowy Konkurs Graficzny im. Józefa Gielniaka – Muzeum Karkonoskie, Jelenia Góra 2023, The Osten Biennale of Drawing – the National Gallery of the Republic of North Macedonia, Skopje, Macedonia 2023, 21st International Print Biennial Varna – The Boris Georgiev Varna City Art Gallery, Bułgaria 2021, Ćwiczenia z ciała – Międzynarodowe Centrum Sztuk Graficznych, Kraków 2021 (wystawa indywidualna), Hit Festival – Haugesund International Festival of Artistic Relief Printing – Haugesund Billedgalleri, Norwegia 2019, Międzynarodowa wystawa Grafika post-cyfrowa. Redefinicja odbitki graficznej – Galeria Neon, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu 2017.

www.martynarzepecka.com

Ana VIVODA (Chorwacja) – urodziła się w Rijece, gdzie w 2002 roku ukończyła studia na kierunku sztuki wizualne na Wydziale Filozoficznym Uniwerytetu w Rijece. Jest także absolwentką studiów podyplomowych (Project Studies) w Royal University College of Fine Arts w Sztokholmie w Szwecji (2004) oraz studiów doktoranckich w Akademii Sztuk Pięknych w Zagrzebiu w Chorwacji (2013). Pracuje jako profesora zwyczajna na Uniwersytecie w Zadarze.

Jej praktyka obejmuje instalacje i książki artystyczne z użyciem mediów drukowanych i rysunku, poruszające kwestie tożsamości, feminizmu i ekologii. Jej projekty edukacyjne, oparte na współpracy, rozwijają partycypacyjne aspekty sztuki. Artystka zorganizowała dwanaście wystaw indywidualnych (Chorwacja, Hiszpania, Serbia) oraz brała udział w licznych wystawach zbiorowych w kraju i za granicą (Polska, Chiny, Wielka Brytania, Niemcy, USA, Tajwan, Francja, Japonia, Hiszpania, Argentyna, Portugalia, Armenia, Egipt).

Jest laureatką wielu krajowych i międzynarodowych nagród i wyróżnień, m.in. Nagrody Gabinetu Graficznego HAZU (Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki) na 3. Triennale Grafiki Chorwackiej, Nagrody na 2. Międzynarodowym Festiwalu Grafiki Współczesnej w Bilbao w Hiszpanii, Wyróżnienia honorowego na Międzynarodowym Biennale Grafiki Jose Guadalupe Posada w Meksyku, Nagrody na 8. Splitgraphic w Splicie w Chorwacji, Nagrody 52. Salonu Zagrzebia.

Katarzyna ZIMNA (Polska) – urodziła się i mieszka w Łodzi, gdzie ukończyła studia na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego (magistra sztuki, specjalność – grafika warsztatowa, 2002). W 2010 roku uzyskała tytuł doktory w Loughborough University School of Art and Design (Wielka Brytania); tytuł doktory habilitowanej sztuki w 2019 r. w ASP w Łodzi. Autorka książki Time to Play: Action and Interaction in Contemporary Art (I.B. Tauris 2014/wznowienie Bloomsbury 2020). Pracuje na stanowisku profesory uczelni w Instytucie Architektury Tekstyliów Politechniki Łódzkiej, gdzie prowadzi zajęcia na kierunku wzornictwo.

Główny nurt jej twórczości związany jest z grafiką artystyczną, którą traktuje jako punkt wyjścia do poszukiwań w obszarze sztuki obiektu, tkaniny, wideo i działań z uczestnictwem widza. Brała udział w ponad stu krajowych i międzynarodowych wystawach zbiorowych, pokonkursowych oraz konferencjach poświęconych grafice i sztuce współczesnej. Autorka kilkunastu wystaw indywidualnych. Dwukrotna stypendystka Centrum Grafiki im. Fransa Masereela w Kasterlee w Belgii. Uczestniczka międzynarodowych konferencji graficznych Impact International Printmaking Conference (Bristol 2009, Hangzhou 2015, Santander 2018, Hongkong 2021, Bristol 2022). Laureatka Medalu Honorowego 17. Międzynarodowego Triennale Małe Formy Grafiki, Polska – Łódź 2020. Członkini Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie oraz nieformalnych międzynarodowych kobiecych kolektywów graficznych Femigraphic i Magenta Research Collective.

www.kasiazimna.net