Wystawa poświęcona jest prezentacji ogromnej ofiarności i poświęcenia mieszkańców miasta w walce o wolną Polskę toczonej na przestrzeni XIX i XX wieku.

Chronologicznie prezentowany jest udział tomaszowian w Powstaniu Listopadowym (1830 – 31), Powstaniu Styczniowym (1863 – 64), I wojnie światowej (1914 – 18) oraz II wojnie światowej (1939 – 45).

Na ekspozycji znajdują się fotokopie dokumentów związanych z udziałem tomaszowian w kolejnych zrywach niepodległościowych oraz zdjęcia prezentujące sylwetki powstańców i żołnierzy wywodzących się z naszego miasta.

Oprócz tego zobaczyć można sztandary związane z walką niepodległościową, mundury członków organizacji niepodległościowych sprzed I wojny światowej, mundury powstańcze i żołnierskie z lat II wojny światowej, w których tomaszowianie walczyli na różnych frontach europejskich.

Pamiątki osobiste po tomaszowianach powstańcach i żołnierzach uzupełnione zostały bogatym zbiorem broni palnej oraz białej pochodzącej z lat 1830 – 1945.

Tomasz Adam Ostrowski (1735 – 1817) – podskarbi koronny, senator, wojewoda, prezes senatu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W 1798 r. otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowski. Współtwórca Konstytucji 3 Maja 1791 r.

Dzięki gospodarności, zapobiegliwości, a także korzystnie zawartym małżeństwom, zgromadził pokaźny majątek. Dobra należące do Ostrowskiego znajdowały się na Ukrainie w województwie sandomierskim, pod Warszawą. W 1786 r. wszedł w posiadanie Dóbr Ujezdzkich.

W 1788 r. założył leżącą na ich terenie osadę górniczo – hutniczą zwaną Tomaszowem lub Kuźnicami Tomaszowskimi. Pochowany został w ufundowanym przez siebie kościele w Nadarzynie.

Antoni Jan Ostrowski (1782 – 1845) – najstarszy syn Tomasza hr. Ostrowskiego, pionier przemysłu kapitalistycznego w Królestwie Polskim, senator – wojewoda, dowódca w randze generała brygady Warszawskiej Gwardii Narodowej w latach 1830 – 31.

W 1805 r. otrzymał od ojca Dobra Ujezdzkie. W latach dwudziestych XIX wieku rozwinął na terenie Dóbr, szczególnie w osadzie Tomaszów przemysł włókienniczy. Inicjator nadania Tomaszowowi Mazowieckiemu praw miejskich (1830 r.). Po upadku Powstania Listopadowego wraz z rodziną wyemigrował do Francji.

Zmarł w majątku Les Maderes koło Tours. Prochy Antoniego hr. Ostrowskiego pod koniec XIX wieku sprowadzone zostały do Ujazdu i złożone w tamtejszym kościele. Od 2007 r. Muzeum w Tomaszowie Maz. mieszczące się w pałacu wybudowanym w latach 1810 – 30 przez Ostrowskiego nosi imię Antoniego hr. Ostrowskiego.