Dźwięki spod igły w kreatywnym mieście muzyki. MOB zaprezentuje fonograficzne perełki ze swoich zbiorów

31 października 2023 roku Sieć Miast Kreatywnych UNESCO ogłosiła listę 55 ośrodków, którym udało się dołączyć do tego ogólnoświatowego programu obejmującego m.in. takie dziedziny jak literatura, muzyka, film, rzemiosło artystyczne czy sztuka ludowa. Wśród zaakceptowanych wniosków był ten złożony przez Bydgoszcz, która tym samym uzyskała – jako jedyne polskie miasto w ubiegłorocznym naborze – tytuł Miasta Kreatywnego w Dziedzinie Muzyki.

To zaszczytne wyróżnienie jest nie tylko uznaniem dla bogatego dziedzictwa muzycznego naszego miasta, ale także dla jego dynamicznego rozwoju oraz wkładu w kulturę muzyczną na poziomie krajowym i międzynarodowym. Dzięki długoletniej tradycji i zaangażowaniu w promowanie różnorodnych form muzyki Bydgoszcz zdobyła reputację miejsca o wyjątkowej atmosferze artystycznej, z licznymi festiwalami i koncertami, które każdego roku przyciągają gości z całego świata.

Sukces związany z dołączeniem Bydgoszczy do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO w najbliższej przyszłości posłuży za inspirację i tematyczny punkt wyjścia do działań lokalnych instytucji kultury. Mowa m.in. o Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego (MOB), w którym już wkrótce za sprawą wystawy Dźwięki spod igły. Światowa kolekcja fonograficzna Ewy i Adama Mańczaków muzyka będzie grać jedną z głównych ról.

Na ekspozycji zobaczymy najciekawsze eksponaty ze światowej kolekcji fonograficznej Ewy i Adama Mańczaków, którą na co dzień opiekuje się Pracowania Muzyczna działająca w ramach Działu Sztuki MOB.

W rozbudowywanym od 2005 r. muzealnym zbiorze zabytków fonograficznych znajduje się ponad 100 urządzeń do odtwarzania i nagrywania dźwięku. Najcenniejszymi z nich są fonografy – pierwsze urządzenia, które pozwalały zarówno na zapis, jak i na odtwarzanie dźwięku. Ponadto Pracownia Muzyczna posiada w swoich zasobach gramofony, patefony oraz fragmenty mechanizmów napędowych i innych elementów związanych głównie z gramofonami.

Kolekcja zawiera też płyty z utrwalonymi przed laty głosami wielu światowej sławy artystów. Melomani z pewnością docenią kompozycje instrumentalne w wykonaniu najlepszych solistów i orkiestr czy płyty akustyczne z lat 1890-1920 i elektryczne z okresu 1928-1959.

Obok urządzeń nagrywająco-odtwarzających i fonograficznych perełek w gablotach prezentowane będą cylindry, wydawnictwa patriotyczne i religijne oraz akcesoria muzyczne. Do tych ostatnich należą przede wszystkim czasopisma specjalistyczne, reklamy firm płytowych i wytwórni gramofonów, pocztówki dźwiękowe, katalogi nagrań, wydawnictwa nutowe i koperty do płyt.

Zmarły w 2018 r. Adam Mańczak był znanym bydgoskim kolekcjonerem i sportowcem. Po ukończeniu Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie przez wiele lat pracował jako nauczyciel w szkołach i trener w klubach. Był laureatem wielu nagród za swoje zasługi dla ochrony dóbr fonograficznych, w tym dyplomu wyróżniającego Akademii Fonograficznej – Kapituły nagrody „Fryderyk” i Honorowej Nagrody Hetmana Kolekcjonerów Polskich.

Zapraszamy Państwa do odkrycia tej niezwykłej wystawy, która zabierze Państwa w fascynującą podróż do zapomnianego świata fonografii, gdzie każda płyta i każdy dźwięk opowiadają swoją własną historię.

Sławomir Dolata