Grzegorz Kozera, malarz i autor kolaży z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, znany jest z dialogu prowadzonego z mistrzami. Jako artysta oraz historyk sztuki z pierwszego wykształcenia dysponuje sprawdzonymi i giętkimi narzędziami, aby za pomocą techniki kolażu prowadzić tyleż erudycyjne, ile swobodne i dowcipne rozmowy z poprzednikami.

Od lat Kozera interesuje się malarzami i malarkami z Komitetu Paryskiego, od skrótu K.P. nazwanych kapistami. Wiele uwagi poświęcił zwłaszcza Józefowi Czapskiemu, który stał się bohaterem wybitnego cyklu malarsko-kolażowego Widzenie powtórne (2019).

Kolaże, które prezentujemy w Bibliotece Mieczysława Porębskiego, powstały w roku 2024 jako osobisty odzew (zresztą niejedyny) na stulecie kapistów obchodzone z okazji założenia Komitetu przez studentów z krakowskiej ASP i ich legendarnego wyjazdu do Paryża na dalsze studia artystyczne. Kozera został zaproszony do udziału w dyskusji na ASP w Krakowie zatytułowanej Dlaczego kapiści? (17.1.2024) – i w odpowiedzi stworzył cykl kolaży, które nazwałam Wariacjami kapistowskimi.

Za sprawą jakiejś numerologicznej intuicji powstało 31 prac (pokazujemy 30), które rozwijają się niczym wariacje muzyczne. Być może Kozera zasłuchał się w Wariacje Goldbergowskie Bacha, które cicho snują się w pokoju Czapskiego zrekonstruowanym w pawilonie jego imienia? Właśnie tyle części (30+2) liczą słynne wariacje, które Bach stworzył dla hrabiego Keyserlinga jako lek na bezsenność. Wariacja jest formą otwartą, dialogującą, można powiedzieć, że kolażową. Kozera ze swobodą iście muzyczną, zaskakująco i trafnie dobrał cytaty z obrazów kapistowskich, które bez jego inwencji nigdy by się nie spotkały. Tworzą się zupełnie nowe, atrakcyjne kompozycje złożone z fragmentów obrazów Waliszewskiego, Potworowskiego, Nachta-Samborskiego, Rudzkiej-Cybisowej, Cybisa i oczywiście Czapskiego (niektóre są poświadczone autografami). Kozera, pracując na barwnych reprodukcjach, poddaje obrazy kapistów dekompozycji, wybiera znaczące elementy, żongluje nimi i przetwarza. Zawłaszcza je zgodnie z logiką kolażu. Ta forma dialogu z mistrzami z grupy K.P. jest nieoczekiwanym, inspirującym potwierdzeniem ich aktualności i hołdu dla nich.

Anna Baranowa
kuratorka wystawy