Ogromny, podziemny labirynt kopalni soli, prócz udostępnionej turystycznie części, skrywa w sobie inne ciekawe miejsca, jak np. przypominające krajobraz „księżycowy” komory pozostałe po ostatnim etapie eksploatacji złoża solnego. To tej części kopalni i zastosowanej w niej metodzie pozyskiwania soli poświęcona jest wystawa pt. „Ługownictwo w wielickiej kopalni soli”.

Te niezwykłe miejsca, a także zachowane elementy związane z pozyskaniem solanki jak: drewniane skrzynie i wieże ługownicze, fragmenty dawnych ciągów solankowych będzie można zobaczyć na wielkoformatowych fotografiach. Ważną częścią ekspozycji będą oryginalne drewniane tablice komór ługowniczych, aparaty natryskowe, plany kartograficzne, a także okazy soli ze śladami mokrej eksploatacji pochodzące ze zbiorów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.

Na początku XX wieku, pejzaż Wieliczki wzbogacił się o nowoczesną warzelnię soli, wybudowaną przy szybie św. Kingi. Zakład został uruchomiony w 1913 r. i od tego czasu rozpoczął się nowy etap produkcji czystej soli warzonej. Prócz stosowanej dotychczas techniki strzałowej, czyli za pomocą materiałów wybuchowych, wprowadzono metodę ługowniczą, potocznie zwaną  „na mokro”, czyli z użyciem wody. Tę metodę stosowano do 1996 roku, w którym zakończono trwający ponad 7 wieków okres eksploatacji wielickiego złoża solnego.

W wyniku tych prac powstało kilkaset wyrobisk poługowniczych, w skład których wchodzą komory ługownicze, ługownie otworowe czy komory natryskowe. Zwłaszcza te ostatnie cechują się wyjątkowymi walorami widokowymi. Przykładem może być, komora Zaleski na poziomie II wyższym w bliskim sąsiedztwie słynnej kaplicy św. Kingi, czy też komora Boczkowski, wchodząca w część rejonu podziemnego uzdrowiska. Pozostałe tego typu wyrobiska, są rozsiane na różnych poziomach kopalni. W zestawieniu z innymi komorami stanowią pełen obraz stosowanych w przeszłości technik wydobywczych i jako całość wpływają na wyjątkowość tutejszej kopalni.

Ekspozycja „Ługownictwo w wielickiej kopalni soli” stanowi podsumowanie kilkuletniej inwentaryzacji dostępnych wyrobisk w kopalni powstałych w wyniku eksploatacji metodą „mokrą”. Prace prowadzone były wspólnie przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka i Kopalnię Soli „Wieliczka”, które też wspólnie przygotowały tą wystawę. Efekt tej współpracy można oglądać w Zamku Żupnym w Wieliczce na wystawie od 28.11.2024 do 30.03.2025 r. 

Kuratorzy wystawy: Rafał Zadak i Elżbieta Włodarczyk-Żurek
Aranżacja: Aneta Łapczyńska i Robert Sagan 

Organizator: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
Współorganizator: Kopalnia Soli „Wieliczka”