Przewodnim tematem liczącego ponad 300 eksponatów zbioru są zegary wahadłowe wiszące, czyli ścienne - wyłącznie typu szwarcwaldzkiego - zwane też zegarami ludowymi, a także wiejskimi, kuchennymi lub po prostu drewniakami. Ich wspólną cechą charakterystyczną jest mechanizm metalowo-drewniany (pierwotnie całkowicie drewniany) z napędem łańcuszkowym (początkowo sznurowym) i ciężarkami (tzw. wagami), a różnice wynikają jedynie z wyglądu zewnętrznego (oprawy i dekoracji).

Nazwa tych zegarów wywodzi się od miejsca ich powstania i pierwszej produkcji, którym był Schwarzwald – górzysty rejon w południowo-zachodnich Niemczech (obecnie land Badenia-Wirtembergia), gdzie w połowie XVII w. skonstruowano pierwszy taki zegar - prosty w budowie,  niezawodny i tani, a więc dostępny dla szerokiego grona odbiorców. Początkowo wytwarzane były w przydomowych warsztatach. Następnie, pod koniec dziewiętnastego stulecia, trafiły do hal fabrycznych znanych firm zegarmistrzowskich, takich jak np. Haas, Beha, Kienzle, a ich produkcja rozprzestrzeniła się prawie na  całą środkową Europę.