Szkło to materia, która towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat, czego dowodem są odnalezione w starożytnym Egipcie szklane koraliki. W Wenecji, miejscu, które do dziś kojarzone jest ze sztuką wytwarzania niezwykłych przedmiotów, czy raczej małych dzieł sztuki z barwnego szkła, pierwsze huty zaczęły działać w IV wieku, a centrum produkcji rozwinęło się na niewielkiej, malowniczej wyspie Murano około 1290 roku. Od tego czasu szkło Murano niezmiennie pozostaje synonimem najwyższej rangi rzemiosła, ekscytuje i inspiruje kolejne generacje twórców, którzy sięgając po tradycję, opowiadają własne historie, łącząc przeszłość z teraźniejszością.

Wystawa Murano – ponowne odkrycie w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej prezentuje prace włoskiego projektanta Enzo Bertiego, wszechstronnego artysty, laureata wielu prestiżowych nagród w dziedzinie wzornictwa. Berti poddał tysiącletnią sztukę wytopu i zdobienia słynnego szkła reinterpretacji, prezentując inny punkt widzenia i poddając refleksji dotychczasowe podejście do procesu produkcji artystycznej i tradycyjnych technik zdobniczych. Artysta dostrzega w twardym tworzywie przestrzeń dla ruchu, podejmując próbę wymknięcia się ograniczeniom materii i potraktowania szkła jako plastycznej tkaniny.

Włoski designer jest nie tylko autorem prezentowanych dzieł, ale także koncepcji wystawy i projektu aranżacji przestrzeni. Wystawa jestobrazem wielowymiarowego, przeistoczenia: materii, rzemiosła, formy, przeznaczenia, a wreszcie percepcji. Murano według koncepcji Bertiego wprowadza obserwatora w surrealistyczną synestezję.

Ekspozycja podzielona jest na dwie części. Pierwsza z nich, to 10-metrowa instalacja, na którą składa się lustrzany tunel oraz niecka odwołująca się w swojej idei do weneckiej laguny – oryginalne słupy wydobyte z Zatoki Weneckiej są jej integralną częścią. Lustro pozostające dotąd biernym i nieprzeniknionym świadkiem rzeczywistości, u Bertiego staje się narzędziem transformacji, tworzenia nowej perspektywy, przestrzeni-iluzji, w której kształty i kolory przekraczają szklaną powierzchnię, zacierając granice, a obserwator staje się częścią ciągłej i nieuniknionej transformacji. Inną, znaczącą inspiracją jest woda – element natury, który czyni Wenecję tak wyjątkową. Niezwykła konstrukcja wzbogacona wielkoformatową projekcją wideo zachęca odbiorcę do zanurzenia się w mirażu.

Oryginalna przestrzeń wystawy, w której znajdują się szklane obiekty Bertiego w otoczeniu luster, adaptujących grę świateł, to zapowiedź wysublimowanych wrażeń wizualnych oraz zaskakujących refleksji. Dzięki niezwykłemu poczuciu głębi, zacieraniu się granic perspektywy, odbiorca staje się świadkiem przemiany, zadziwiającej kreacji.

Druga część wystawy Murano – ponowne odkrycie ma bardziej klasyczny charakter. Szklany dizajn Enzo Bertiego wyeksponowany na białych postumentach ewoluuje od form kojarzących się z funkcjonalnością, poprzez obiekty noszące znamiona czystej sztuki. Artysta rewitalizuje, ale jednocześnie kwestionuje tysiącletnią technikę obróbki szkła zwaną filigrana, polegającą na operowaniu różnokolorowymi, szklanymi prętami w ramach określonej kompozycji. Berti traktuje materię szkła jak tkaninę, wykonaną ze splecionych ze sobą nici. Istotną kwestią staje się dla niego trójwymiarowość, lekkość i transparentność. Obiektom szklanym towarzyszą obrazy i rysunki artysty będące dwuwymiarowym zapisem jego dynamicznych przemyśleń związanych z „nową filozofią” szkła.

Ekspozycja w toruńskim CSW jest dowodem na to, że szkło wywodzące się z niewielkiej wyspy u wybrzeży Wenecji jest nie tylko wyjątkowe, ale też nieustannie inspirujące.

Kuratorzy: Alessandra Gaspari, Cezary Kruk, Krzysztof Białowicz