Głównym tematem wystawy jest działalność konspiracyjnej grupy działającej w getcie warszawskim pod nazwą Oneg Szabat – (hebr. Radość Soboty) oraz losy stworzonego przez nią unikatowego zbioru od jego powstania aż do dziś. Historia zapisana na kartach Archiwum ukazuje też losy jego autorów i to im po 70 latach oddajemy głos. Pomysłodawcą i głównym twórcą Archiwum był historyk dr Emanuel Ringelblum. Dzieło Oneg Szabat, będące świadectwem oporu intelektualnego i duchowego, powstawało zgodnie z naukowymi zasadami, z dbałością o obiektywność i staranność języka.
Na wystawie pokazujemy ukryte z narażeniem życia w jednej z piwnic getta – dokumenty, listy i testamenty idących na śmierć, relacje świadków i ofiar ludobójstwa. Świadectwa, w których jest ból i cierpienie poszczególnych ludzi. Gromadzono je i porządkowano w ocalonym budynku dawnej Biblioteki Judaistycznej, obecnej siedzibie Żydowskiego Instytutu Historycznego i Stowarzyszenia ŻIH w Polsce.
Tytuł wystawy Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu pochodzi z testamentu dziewiętnastoletniego Dawida Grabera, który brał udział w ukryciu pierwszej części Archiwum w czasie wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim. W trakcie pracy przy ukrywaniu Archiwum pisał: Jedna z sąsiednich ulic jest już zablokowana. Nastroje są straszne. Spodziewamy się najgorszego. Spieszymy się. […] Do widzenia. Żebyśmy tylko zdążyli zakopać… […] To, czego nie mogliśmy wykrzyczeć przed światem, zakopaliśmy w ziemi. (Poniedziałek, 3 sierpnia [1942], 4 po południu).
Kurator wystawy | Paweł Śpiewak
Współkurator | Anna Duńczyk-Szulc
Projektanci wystawy | Aneta Faner, Piotr Duma
Współpraca | Zuzanna Benesz-Goldfinger, Jarosław Kubicki, Sławomir Różański
Autorzy Programu Oneg Szabat | Jolanta Hercog, Krzysztof A. Rozen
ZALOGUJ
