W dniu jutrzejszym

W dniu jutrzejszym, tj. wtorek 14.02.2025, wszystkie zajęcia zostają odwołane z powodu awarii instalacji wodno-kanalizacyjnej. W związku z trudnymi warunkami atmosferycznymi uszkodzeniom uległo nie tylko zaplecze sanitarne, lecz również sale dydaktyczne. Decyzją Dyrekcji działanie placówki pozostaje zawieszone do odwołania  – takie zawiadomienie mogłoby zawisnąć na jednym z korytarzy szkoły Martyny Pasternak, ale do odczytania jego treści potrzebna byłaby pewnie lupa.

Solowa wystawa W dniu jutrzejszym to kontynuacja pracy dyplomowej zrealizowanej na Akademii Sztuki w Szczecinie pod opieką dr Małgorzaty Mazur i dr hab. Agnieszki Grodzińskiej. Nasza Szkoła była instalacją składającą się z obiektu i filmu. Artystka odtworzyła w niej z pamięci architekturę i wyposażenie szkoły, do której chodziła jako dziecko. Film nagrywany w makiecie w sposób symboliczny odnosił się do szkolnych mechanizmów kontroli i kar. W części dokumentalnej kamera obserwowała grupę uczennic ósmej klasy oddającym się drobnym aktom dywersji w czasie wolnym od lekcji. W jednej ze scen dziewczynki zatykają odpływ umywalki gumą do żucia.

W Gdańskiej Galerii Miejskiej artystka spogląda w przyszłość, w której spełnione marzenia mieszają się z katastrofalnymi scenariuszami – a często okazują się jednym i tym samym. Dla Martyny Pasternak powrót do szkoły to nie tylko praca pamięci i wyobraźni. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę jako nauczycielka w liceum plastycznym. 

„Betonowy klocek” bez drzwi i okien, do którego można było zajrzeć tylko przez wizjery, teraz traci szczelność, rozpada się, gnije. Precyzyjnie zaplanowany i pieczołowicie przeprowadzony przez artystkę proces destrukcji własnego dzieła to nie akt kapitulacji, tylko krytyki.

Uczennice podstawówki fantazjują, że budynek szkoły pochłania siła żywiołu. Studentki ASP obawiają się, że po dyplomie będą musiały zniszczyć swoje prace, bo po opuszczeniu murów uczelni zwyczajnie nie będą już miały gdzie ich przechowywać. Nauczycielki liceum co semestr myślą o zmianie pracy na lepiej płatną, mniej stresującą, bardziej szanowaną.

Przyszłość maluje się w ciemnych barwach – dla młodych artystek, dla przestarzałego systemu edukacji, nie wspominając nawet o klimacie, targanym coraz bardziej gwałtownymi klęskami żywiołowymi. Może sposobem na oswojenie tych lęków i niepoprawnych fantazji jest przetestować je w bezpiecznej skali, w kontrolowanych warunkach, już teraz? Zanim dzień jutrzejszy zamieni się w dzień dzisiejszy, i nie będzie już czasu, żeby wyobrazić sobie inną, lepszą przyszłość.

Wystawa jest nagrodą Gdańskiej Galerii Miejskiej w konkursie Najlepszych Dyplomów 2023 roku.

Martyna Pasternak (ur. 1998), artystka wizualna, absolwentka Akademii Sztuki w Szczecinie (kierunek Film Eksperymentalny). Jej twórczość koncentruje się na relacjach międzyludzkich, pamięci i codzienności. Tworzy instalacje i filmy, narracje oparte na osobistych wspomnieniach i społecznych obserwacjach. Aktualnie zajmuje się głównie tematem systemu edukacji oraz szkolnej przestrzeni i infrastruktury, badając ich wpływ na życie młodych osób.

Maja Demska, artystka, kuratorka, autorka tekstów poetyckich i diagramów. Zajmuje się tematyką danych, informacji i wizualizacji wiedzy w literaturze i sztuce. Jest członkinią zespołu kuratorskiego Kongresu Postartysty.