Tomasz Domański / obraz nie obraz

W swoich „obrazach nie obrazach” Tomasz Domański bada treściowy i kreacyjny potencjał materii. W tym obszarze swojej artystycznej praktyki korzysta on bowiem z niezwykle bogatego i różnorodnego spektrum tworzyw. Poddaje twórczemu recyklingowi substancje i przedmioty, uchodzące za bezwartościowe. W obszarze jego zainteresowań znajdują się więc organiczne odpadki, szczątki, przypadkowo znalezione wytwory natury, zużyte produkty czy artefakty uprzemysłowionego, miejskiego życia. Podnosząc do rangi sztuki materię poślednią, artysta poniekąd uwzniośla to, co banalne, odrzucone i uznane za bezużyteczne.

Rzeźbiarski sposób patrzenia na obraz oraz bezwzględne zawierzenie narracyjnej sile tworzywa sytuuje ten obszar twórczej działalności Domańskiego na styku takich zjawisk artystycznych, jak arte povera (sztuka uboga) oraz malarstwo materii. Podobnie bowiem, jak w przypadku obu tych nurtów, w „obrazach nie obrazach” to właśnie materiał jest właściwym nośnikiem treści – samoistnym medium, które już w samej swojej symbolice lub skojarzeniowym uwikłaniu kształtuje specyfikę przekazu.

Włączanie pozornie bezwartościowej materii w artystyczny kontekst nosi w sobie pierwiastek jej rytualnego przywracania do życia. U podstaw tej twórczej praktyki leży afirmatywna postawa Domańskiego wobec kategorii czasu pojmowanego w sposób cykliczny. Odnosi się on w ten sposób do kolistego rytmu natury z jej naprzemiennymi cyklami narodzin i śmierci. Chociaż więc twórca wypowiada się z pozycji mimowolnego przedstawiciela antropocentrycznej cywilizacji, za pośrednictwem swojej sztuki stara się on odtworzyć stan duchowej harmonii i pełni, na który pozwala kontakt z przyrodą, a który w naszej stechnicyzowanej i zindustrializowanej epoce jest niezwykle utrudniony. Dodatkowo, eksplorując symboliczno-magiczną wymowę wykorzystywanych przez siebie surowców i przedmiotów, Domański niejako nakłada na siebie rolę mistyka rytualnie integrującego ze sobą odległe od siebie uniwersum pragmatycznej i szybkiej współczesności oraz uduchowiony świat natury.

Katarzyna Zahorska

Tomasz Domański (ur. 1962). Studiował w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, gdzie w 1993 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem w dyscyplinie rzeźba. W 2003 roku obronił doktorat na temat rzeźby efemerycznej jako monumentu relatywnego. Jest autorem rzeźb, instalacji, obiektów artystycznych, performansów, rysunków i fotografii. Pracuje przeważnie z naturalnymi materiałami takimi jak woda, lód, ogień, drewno, słoma, popiół i metal, wykorzystując ich właściwe procesy. Tworzy filmy i animacje jako integralne elementy wielu realizacji artystycznych.