East-East. Wystawa sztuki współczesnej z Japonii

Wystawa prezentować będzie prace współczesnych artystek i artystów poprzez odniesienie do pojęcia Wschodu w kontekście politycznym i kulturowym. Do wystawy zaproszeni zostali następujący artyści i artystki: Mami Kosemura, Mitsuo Kim, Rui Mizuki, Tomoko Sauvage, Ewelina Skowrońska oraz Urara Tsuchiya.

Część z artystów mieszka i pracuje w Japonii, cześć mimo japońskich korzeni i powiązań balansuje pomiędzy Wschodem i Zachodem.

Przedstawiona narracja ma stanowić pretekst do przeanalizowania wyznaczników budujących społeczne pojęcie o Wschodzie jako określonym konstrukcie myślowym. Kuratorzy wystawy z zaproszonymi artystami i artystkami odwołują się do istniejącego w świadomości społecznej, a opartego w znacznej części na podłożu historycznym, podziału Wschód – Zachód. Badają sposób postrzegania granic, w którym racjonalny, rozwinięty i owity świetlistą aurą Zachód zaczął funkcjonować jako opozycja do przybierającego wizerunek niejednorodnego, pokrytego cieniem i pozostającego na marginesie Wschodu. W tej perspektywie, zarówno Polska jak i Japonia reprezentują Wschód.

Podróż, w którą zostajemy zaproszeni staje się więc nie tylko pretekstem do szukania powiązań i analogii pomiędzy tymi dwoma krajami, ale także walki z utartymi schematami. To wędrówka po tym co nieznane, zmitologizowane i często nienazwane, oparta z jednej strony na zmierzaniu do wnętrza tego, co nas konstytuuje, z drugiej – na szukaniu niuansów i odcieni szarości w tym, co przywykliśmy czytać jako czarno-białe.
______________________________________________
 „Wschód i Zachód nie są odrębnymi światami, ale biegunami tej samej rzeczywistości, które wciąż się spotykają i przekształcają”.
Octavio Paz – Podwójna tożsamość

Współczesna refleksja nad Wschodem wymaga wyjścia poza kolonialne i eurocentryczne ramy. Choć przez wieki Wschód był definiowany z zewnątrz jako przeciwieństwo Zachodu, jest on przestrzenią wielogłosowego dialogu, w której sam staje się narratorem swojej historii. Zmiana perspektywy pozwala dostrzec, że Wschód to nie statyczny konstrukt, lecz dynamiczny podmiot współkształtujący globalną kulturę.

Wystawa East-East w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha zaprasza do eksploracji tego, czym Wschód jest dziś – w kontekście sztuki, kultury i duchowości. To nie tylko kierunek na mapie, lecz także koncepcja i symbol, które od wieków inspirują i budzą niepokój.

Jak zauważył Edward Said w Orientalizmie, Wschód od wieków odgrywał rolę lustra, w którym Zachód definiował samego siebie. To miejsce projekcji – zarówno lęków, jak i marzeń. Egzotyczny Orient, duchowy Wschód czy tajemnicza, irracjonalna przestrzeń inności stały się symbolami tego, co Zachód postrzegał jako swoje przeciwieństwo.

Jednak przywoływanie Wschodu służyło Zachodowi nie tylko jako sposób na określenie własnej tożsamości, ale również jako narzędzie deprecjacji lub dowartościowania. W zależności od kontekstu Wschód mógł być postrzegany jako świat zacofany i prymitywny – opóźniony w rozwoju wobec dynamicznej nowoczesności Zachodu – albo przeciwnie, jako źródło duchowej głębi, harmonii i nieprzeniknionej mądrości, której Zachodowi brakowało. To elastyczna narracja, zmieniająca się w zależności od politycznych, kulturowych i społecznych potrzeb.

Dla wielu Wschód to wszystko, co znajduje się poza granicami Zachodu – od Polski po Japonię, od Azji Południowej po Wschodnią. Ta uproszczona percepcja buduje obraz Wschodu jako jednorodnej, odległej przestrzeni. Tymczasem Wschód to mozaika tradycji, historii i doświadczeń, różnie postrzegana w zależności od miejsca i kontekstu.

Wschód to nie tylko geografia, ale także sposób myślenia i doświadczania rzeczywistości. Wystawa East-East podkreśla tę wielowymiarowość, ukazując sztukę jako narzędzie dialogu i redefinicji tożsamości.

Artyści przywracają głos swoim historiom, odsłaniając to, co przez lata było marginalizowane. Ich prace kwestionują stereotypy i proste podziały, wskazując, że granice między kulturami i tradycjami są płynne, a przeszłość nieustannie splata się z teraźniejszością i przyszłością.

East-East to wystawa, która skłania do refleksji nad tym, czym jest Wschód – jako przestrzeń, idea i doświadczenie. Zachęca do redefinicji granic, podważania schematów i dostrzeżenia, że Wschód to nie odległy konstrukt, lecz żywa, dynamiczna rzeczywistość, będąca częścią naszej wspólnej historii i współczesności.

Paweł Pachciarek