40 lat Ruchu Wolność i Pokój - Centrum Dialogu Przełomy - Muzeum Narodowe w Szczecinie, Zachodniopomorskie, Szczecin

Czterdzieści lat temu, 14 kwietnia, inicjatorzy Ruchu ogłosili deklarację założycielską, pisali w niej o konieczności pozyskiwania Polaków dla idei pokoju. Przypomnieli jednak, że „słowo pokój – jak mówił Jan Paweł II w orędziu pokojowym z 1979 roku – stało się sloganem, który usypia bądź zwodzi”. Podkreślali: „warunkiem zaistnienia pokoju w życiu politycznym państw i narodów jest skuteczne zagwarantowanie wszystkim ludziom wolności osobistej. Nie ma pokoju nigdzie tam, gdzie zlikwidowano tradycyjne wartości polityczne, gdzie stworzono systemy państwowej represji, przymusu ideologicznego, gdzie pozbawiono jednostkę praw do samodzielności i inicjatywy. Nie ma więc pokoju w rządzonej przez komunistów Polsce”.

Bezpośrednią przyczyną powstania Ruchu WiP była obrona Marka Adamkiewicza, działacza Niezależnego Zrzeszenia Studentów, sądzonego i skazanego na więzienie za odmowę złożenia przysięgi wojskowej w 1984 r. W ramach protestu przeciwko decyzji ówczesnych władz PRL przeprowadzono głodówkę, w której uczestniczyli działacze środowisk opozycyjnych, głownie NZS, a jej finałem było powołanie ruchu pacyfistycznego i ww. deklaracja. WiP szybko stał się jednym z najważniejszych środowisk ogólnopolskich tzw. młodej opozycji.