Etnoalternatywa. Nowe spojrzenie na modę ludową - Muzeum Śląskie w Katowicach, Śląskie, Katowice

W Polsce wyróżnić możemy prawie setkę różnych typów strojów ludowych. Na samym Górnym Śląsku było ich kilka, a w lokalnych odmianach – kilkanaście. Każdy miał wyjątkowy charakter i był swego rodzaju komunikatem pełnym symbolicznych znaczeń. Był wizytówką człowieka, informował o pochodzeniu, statusie społecznym, cywilnym czy przynależności do  konkretnej społeczności. Na Górnym Śląsku był też elementem patriotyzmu, manifestacją przynależności do narodowości polskiej.

Nie ma już pokolenia, które nosiło tradycyjny śląski strój od narodzin do śmierci. Są jego miłośnicy, regionaliści, którzy zakładają strój – oryginalny, jeszcze po przodkach czy zrekonstruowany – na potrzeby występów. Kolekcje tradycyjnych ubiorów posiadają muzea, które zachowują je dla potomności, udostępniają do badań, wystaw i publikacji.

Strój ten jednak nie musi odejść w zapomnienie, może być atrakcyjny również dla młodego pokolenia. Wystawa pokazuje, że jest on nie tylko oryginalny i piękny, ale ma ogromny potencjał, by być niegasnącym źródłem inspiracji. Te elementy strojów, które w sposób przemyślny modelują sylwetkę, te, które zachwycają krojem czy fakturą i bogactwem tkanin, różnorodnym zdobnictwem, wreszcie same ozdoby i biżuteria obecne w strojach śląskich, mogą być natchnieniem dla projektantów mody, artystów i dizajnerów.

Na nasze zaproszenie inspiracji w bogatej muzealnej kolekcji śląskich strojów ludowych poszukała projektantka Beata Bojda ze Skoczowa, znana z artystycznych, niezwykle barwnych i energetycznych projektów mody nawiązujących do sztuki ludowej, dziedzictwa regionu. Stworzona kolekcja może być alternatywą dla śląskiego stroju ludowego w tradycyjnej formie, ale i ukłonem w stronę świadomej mody i ekologii.

Na wystawie prezentujemy wybrane elementy śląskich strojów ludowych z różnych ziem Górnego Śląska, które pochodzą najczęściej sprzed ponad wieku. Należały do kogoś, kto wiedział, jak je zestawiać i nosić, by tradycji stawało się zadość. Ale też, by wyglądać w nich dumnie, elegancko i naturalnie, co pokażą archiwalne fotografie. Obok nich zobaczymy projekty Beaty Bojdy inspirowane strojem śląskim i stylizowane z oryginalnymi ubiorami z muzealnej kolekcji. Dopełnią je artystyczne zdjęcia stworzonych kreacji zrealizowane w muzeum podczas specjalnej sesji fotograficznej. Kuratorki wystawy mają nadzieję, że bogactwo i oryginalność śląskiego stroju ludowego zainspiruje także każdego z nas.

Kuratorki: Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko, Małgorzata Paul

Nazwę kolekcji Etnoalternatywa zaczerpnęłam od tytułu wystawy, do której zaprosiły mnie kuratorki. W śląskim stroju ludowym zachwyciły mnie tkaniny, krój, modelowanie sylwetki, dziewczęcy wianek, kwiaty na wstążkach, kaftanach czy fartuchach. Te ostatnie zainspirowały mnie do zaprojektowania tkanin będących bazą kolekcji.

Część kostiumów powstała poprzez dekonstrukcję już istniejących ubiorów w myśl filozofii świadomej mody, niektóre połączono z oryginalnymi elementami z muzealnej kolekcji. Wszystko po to, by pokazać alternatywę dla potencjału, jaki tkwi w niejednej śląskiej szafie.

W przygotowanej kolekcji są też, charakterystyczne dla moich projektów, korony i ozdoby z bibułowych kwiatów. Tworząc kreacje, wykorzystałam także zakupione na pchlich targach dekoracyjne tkaniny, haftowane makatki, koronkowe serwetki. Powstały więc uzupełniające całość, upcyklingowe bluzki, spódnice, płaszcze i nakrycia głowy.

Kolekcja Etnoalternatywa dobrze wpisuje się w obecny trend w modzie, jakim jest wykorzystanie ubiorów do tworzenia zupełnie nowych kreacji oraz łączenie współczesnego wzornictwa z motywami regionalnymi. A w śląskim stroju ludowym tkwi ogromny potencjał dla projektantów i kreatorów mody.

Beata Bojda