Marek Chełminiak jest absolwentem Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, ale głównym narzędziem zawodowej pracy zawsze był dla niego aparat fotograficzny. Fotografować zaczął jako nastolatek, na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Zdobył wówczas kilka nagród w regionalnych i ogólnopolskich konkursach fotograficznych. Od połowy lat 70. XX wieku zajął się fotografią zawodowo, tworząc potężne dossier. Był fotoreporterem wojskowym, pisał i fotografował również dla regionalnych i lokalnych tytułów codziennych, „Gazety Pomorskiej” oraz „Expressu Bydgoskiego”. Jako fotograf Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ, stacjonującej w latach 70. XX wieku w Egipcie, dokumentował służbę polskich żołnierzy na półwyspie Synaj i w jego okolicy. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku został wysłany przez redakcję „Gazety Pomorskiej” na ogarnięte wojną tereny byłej Jugosławii. Później relacjonował, między innymi, działania wojsk ONZ rozdzielających armie Syrii i Izraela, i „pierestrojkę” w obwodzie kaliningradzkim. Historia zawodowa Marka Chełminiaka to jednak nie tylko, a nawet nie przede wszystkim, wielki świat. W swoich reportażach ukazywał także bieżące wydarzenia w Polsce, na ternie Pomorza i Kujaw oraz w Bydgoszczy. W 2000 roku otrzymał „Wielki Barometr Nastrojów”, główną nagrodę Wojewody Kujawsko-Pomorskiego, za materiały prasowe rejestrujące starania o utworzenie województwa ze stolicami w Bydgoszczy i Toruniu.

Jedenaście lat życia zawodowego Marka Chełminiaka to też aktywność w najmniejszej skali, dokumentacji życia „małej ojczyzny”, bydgoskiej dzielnicy, w której fotograf mieszka. W latach 2005–2016 współredagowaliśmy cotygodniowy dodatek „Expressu Bydgoskiego” dla mieszkańców Fordonu. I była to dla mnie współpraca szczególna. Trudno byłoby zliczyć publikowane w „Tygodniku Fordon” zdjęcia, każde będące świadectwem działalności fordoniaków, w niemal każdej dziedzinie ich życia. Wiem na pewno, bo takie opinie do mnie docierały – w każdym zakątku Fordonu, szkole, klubie czy firmie, czekano na Marka Chełminiaka jak na wyjątkowego gościa. Bo też każde fotografowane przez niego wydarzenie czy portret jego autorstwa, czyniło z obiektu temat niezwykły. A relację – wyjątkową.

Jest także Marek Chełminiak regionalistą i autorem książkowych wydawnictw albumowych. Ich spis jest imponujący: Solec Kujawski portret miasta, Solec Kujawski – miasto wśród parków, Bydgoszcz piękna i romantyczna, Bydgoszcz magiczna, Toruń magiczny, Bydgoszcz złote lata, Bydgoszcz – najpiękniejsze strony miasta oraz Toruń dawniej i dziś. Jest również autorem zdjęć do książek: Kujawsko-Pomorskie, Źródło i dziedzictwo – Bazylika Prymasowska Gniezno, Skarby Kujaw i Pomorza, Polska, bo to jest Bydgoszcz, Papież Jan Paweł II w Bydgoszczy, Toruń porusza, Piękna stara Bydgoszcz, Bydgoszcz w blasku symboli, Bydgoszcz. Prawda i mity, Powiat bydgoski, Powiat Wągrowiecki, Zielona Góra winem i miodem płynąca, Zabytki Zielonej Góry, Z biegiem Wisły, Toruń Mikołaja Kopernika, Poczet prymasów Polski, Mistrzowska Bydgoszcz, Elbląg na progu milenium, Chełmno zabytkami malowane, Koronowo i okolice, Katedra Bydgoska, Bydgoszcz – woda lustrem miasta, Miasto skarbów Bydgoszcz, Bydgoszcz – miasto wody i przemysłu oraz Leć Orle Biały. Na szlaku niepodległości Kujaw i Pomorza i wiele innych.

Praca w Gnieźnie zaowocowała bezprecedensowym na polskim rynku wyróżnieniem: zdjęcia Marka Chełminiaka z bazyliki prymasowskiej zostały umieszczone na dwudziestozłotowym banknocie, wyemitowanym z okazji 1050 rocznicy chrztu Polski. Banknot ten w 2019 roku uznany został przez International Association of Currency Affairs (IACA), jedno z najbardziej cenionych stowarzyszeń producentów banknotów, za najlepszy banknot kolekcjonerski świata.

Swoje prace fotograficzne prezentował na dużej, indywidualnej wystawie w bydgoskiej Galerii Biura Wystaw Artystycznych, kilkakrotnie w Galerii Opery Nova (miłośnicy spektakli tam wystawianych znajdą w Marku Chełminiaku ich czołowego dokumentalistę), w żnińskiej Galerii im. Tadeusza Małachowskiego, Galerii „Homo Faber” w Solcu Kujawskim, w Muzeum w Brodnicy, w radziejowskiej Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Franciszka Becińskiego oraz w bydgoskim Muzeum Wodociągów.

Warto wspomnieć i o innym ciekawym rysie fotografika. Urodzony w Toruniu, jest od lat piewcą urody i zasług zwaśnionej ze swoim miastem rodzinnym Bydgoszczy. I nie tylko równo obdziela oba miasta swą artystyczną uwagą, czemu daje wyraz w pomnikowych publikacjach. Od czterech kadencji jest bowiem także członkiem i skarbnikiem Zarządu Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. W 2006 roku otrzymał też Medal Prezydenta Bydgoszczy za szczególne zasługi dla miasta Bydgoszczy, a w 2010 uhonorowano go Złotym Krzyżem Zasługi. W 2015 roku również Rada Miejska Solca Kujawskiego nadała mu Medal za Zasługi dla Solca Kujawskiego. (...)


Ewa Czarnowska-Woźniak, „Express Bydgoski”

MAREK CHEŁMINIAK – PÓŁ WIEKU Z FOTOGRAFIĄ

Wydawnictwo Pejzaż, Stadnicki s.k.

Bydgoszcz 2021