Wystawa przedstawia dzieje miasta od jego lokacji na przełomie XIV i XV wieku, przez złoty XV i XVI wiek, trudny okres zaborów, czasy II RP oraz lata powojenne. Symbolem rozwoju Łomży przed kilkoma wiekami jest prezentowany na ekspozycji model szkuty – płaskodennego statku – którym w XVI wieku transportowano z portu w Łomży, Narwią i dalej Wisłą towary (zboże, smołę, miód, skóry, drewno) do Gdańska.

Istotnym elementem dziejów miasta było i jest szkolnictwo – elementarne od początków powstania miasta, średnie od I poł. XVII wieku. Na wystawie przypominamy wybitnych nauczycieli i absolwentów łomżyńskich szkół, m.in. Józefa Skłodowskiego (dziadka Marii Skłodowskiej-Curie), Jakuba Wagę (autora „Flory Polskiej”) Leona Rzeczniowskiego (autora pierwszej monografii Łomży) oraz Stefana Wyszyńskiego (ucznia łomżyńskiej handlówki w l. 1915-1917, przyszłego prymasa).

Charakterystyczną cechą Łomży w XIX stuleciu była jej wielokulturowość i wielowyznaniowość, co ilustrują na wystawie, m.in. widoki obiektów religijnych: dawnej fary, kościoła ewangelickiego, soboru św. Trójcy oraz synagogi. W mieście były reprezentowane prawie wszystkie istotne dla życia mieszkańców zawody, rozwijało się rzemiosło i gospodarka. Obrazują to zabytki dotyczące działalności rzemieślników, kupców, przedsiębiorców: tłoki pieczętne, butelki, reklamy prasowe czy wyjątkowe srebrne łyżeczki do herbaty z połowy XIX wieku – sygnowane przez ich wytwórcę – łomżyńskiego złotnika Herszka Eyzenfelda.

Przełom XIX i XX wieku to także intensywne życie społeczne, kulturalne, sportowe – ukazane m.in. poprzez pamiątki po Łomżyńskim Towarzystwie Wioślarskim, Łomżyńskiej Ochotniczej Straży Pożarnej, zakładach fotograficznych.

Pod zaborami mieszkańcy angażowali się w działalność patriotyczną, stąd na ekspozycji znajdują się np. guzik uczestnika powstania listopadowego czy kosa powstańca styczniowego. Elementem łączącym okres niewoli i odzyskanie niepodległości jest zdjęcie Leona Kaliwody (harcerza i członka POW), który zginął z rąk niemieckich żołnierzy podczas ich rozbrajania – 11 listopada 1918 roku. Kolejna część wystawy poświęcona jest Łomży w okresie dwudziestolecia międzywojennego (pierwsza rada miejska, 33 Pułk Piechoty, pierwszy biskup diecezji łomżyńskiej).

Znaczną część materiałów dotyczących Łomży w XIX i XX wieku przestawiamy w formie multimediów (dawne plany miasta, pocztówki, zdjęcia, kroniki).