Wiatrak z Gryżyny. Ekspozycja ukazuje wyposażenie wnętrza najstarszego w Polsce wiatraka. Jest to młyn wietrzny z Gryżyny, w którym zachował się ciekawy element konstrukcyjny – masywna belka, zwana mącznicą, z datą 1585. Na belce znajduje się też inskrypcja ADIVTOR ET PROTECTOR MEVS ES TV DO[M]I[N]E („Pan pomocnik mój i obrońca mój”, Biblia wg Jakuba Wujka, 1599). Datę i inskrypcję oraz inne elementy konstrukcji wiatraka można zobaczyć dzięki udostępnieniu obiektu zwiedzającym.
Wystawę uzupełniają trzy plansze informacyjne ustawione przed wiatrakiem. Na pierwszej z nich (patrząc od wejścia do Muzeum) ukazany został profil wiatraka typu koźlak i najciekawsze informacje o XVI-wiecznym wiatraku z Gryżyny. Na drugiej można zapoznać się z zarysem dziejów młynarstwa wietrznego. Dowiemy się, skąd pochodzą wiatraki i jakie były koleje ich losów w Europie i w Polsce. Na trzeciej planszy omówiono symboliczne znaczenie wiatraków. Znaleźć tam można informacje między innymi o tym, jak postrzegano sam wiatrak i pracującego w nim młynarza, dlaczego wiatrak traktowano jako łącznik człowieka z Bogiem, czy też jak ustawiano jego skrzydła w dniu ślubu kogoś z rodziny młynarza lub innego szczęśliwego bądź smutnego wydarzenia.
Andrzej M. Wyrwa