Wystawa przenosi nas w czasy, o których mówi się, że „okręty były z drewna, a ludzie z żelaza”. Prezentujemy na niej modele ukazujące ewolucję  konstrukcji żaglowców, od późnego średniowiecza, po schyłkowy okres epoki żagla – drugą połowę XIX wieku.

W polskiej tradycji morskiej miejsce szczególne zajmuje dzień 28 listopada 1627 roku. Doszło wówczas do bitwy morskiej na gdańskiej redzie, która przeszła do historii pod nazwą „bitwy pod Oliwą”. Na wystawie znajdujemy efektowne modele podstawowych okrętów polskiej eskadry.

Kolekcja modeli „Od kogi do galeonu” prezentuje główne typy żaglowców, charakterystycznych dla północnej Europy. Od dominujących w okresie średniowiecza – kogi czy holka po wielką karakę „Piotr z Gdańska”, której załoga w morskim starciu zdobyła i ofiarowała gdańskiemu kościołowi słynny obraz „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga. Ozdobą kolekcji jest model jachtu/galery reprezentacyjnej wykonany prawdopodobnie na początku XVIII wieku dla króla Augusta II Mocnego.

Jej cennym uzupełnieniem są obrazy wybitnego polskiego marynisty Mariana Mokwy. Artysta znaczną część swojego dorobku poświęcił polskim przewagom na morzu. Obrazy, ukazujące sceny z okresu bitwy pod Oliwą, to fragment odtwarzanej po wojnie kolekcji z cyklu „Apoteoza Polski Morskiej”, zniszczonej przez okupantów w 1939 roku.

Na kolekcję modeli słynnych żaglowców zapisanych w morskiej historii świata składają się m.in.: „Santa Maria” Krzysztofa Kolumba, flagowy brytyjski liniowiec „Victory” z bitwy pod Trafalgarem w 1805 roku, olśniewający przepychem zdobień brytyjski okręt liniowy „Sovereign of the Seas” z XVII wieku czy model klasycznego klipra.

Wzbogaceniem ekspozycji dawnych żaglowców są oryginalne elementy uzbrojenia i oporządzenia walczących na pokładach okrętów. Hełmy, z unikatowym kapalinem z XVI wieku, egzemplarze broni białej, palnej, kule okrętowe. Także stosowane w dawnej żegludze przyrządy nawigacyjne.

Prawdziwym rarytasem wśród naszych zbiorów jest oryginał tzw. mapy Lubinusa – kartograficznego obrazu Pomorza Zachodniego, z czasów, gdy to właśnie żaglowce większości prezentowanych na wystawie typów, królowały na morzach.

Krótki spacer po muzealnym świecie dawnych żaglowców, pozwoli wczuć się w specyfikę służby na statkach i okrętach, które nierzadko decydowały o losach państw i narodów.