Muzeum Archeologiczne w Gdańsku (w skrócie: MAG) gromadzi zbiory dokumentujące pradzieje północnej Polski oraz kulturę materialną mieszkańców Gdańska i Pomorza Gdańskiego, od wczesnego średniowiecza po czasy nowożytne. Ponadto w zbiorach muzeum znajdują się bursztyny i wyroby bursztynowe (od pradziejowych po współczesne), a także eksponaty reprezentujące kulturę materialną dawnych i obecnych mieszkańców Sudanu (pracownicy MAG od wielu lat uczestniczą w ekspedycjach archeologicznych w Afryce).

Większość zbiorów pochodzi z własnych badań archeologicznych, prowadzonych przez MAG od 1954 r. Największą kolekcję tworzą zabytki ze stanowisk dokumentujących tożsamość kulturalną regionu, np.: kultury rzucewskiej, pomorskiej, wielbarskiej i oksywskiej. Wiele cennych artefaktów wydobyto w efekcie badań wschodniopomorskich grodów epoki plemiennej i najstarszych ośrodków miejskich, szczególnie: Gdańska, Gniewu, Tczewa, Starogardu Gdańskiego i Skarszew.

Do najciekawszych znalezisk należą: zespół zabytków kultury rzucewskiej z epoki neolitu, kolekcja popielnic twarzowych z wczesnej epoki żelaza (symboliczne przedstawienie urny występuje w logo MAG), wyroby rzemiosła artystycznego z okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów z rejonu Pruszcza Gdańskiego, zbiór wyrobów bursztynowych datowanych od neolitu po późne średniowiecze, zabytki z grodu gdańskiego (X–XIII wiek) i Gdańska (XIV–XIX w.) oraz unikatowa kolekcja zabytków z Wyspy Spichrzów.

Główna siedziba muzeum mieści się w dawnym Domu Towarzystwa Przyrodniczego przy ul. Mariackiej 25/26 w Gdańsku, obejmując także Bramę Mariacką oraz sąsiednie kamienice przy ul. Dzianej i Długim Pobrzeżu.

Dom Przyrodników

Kamienica swą nazwę zawdzięcza temu, że od 1846 roku stanowiła siedzibę Gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego. Ciekawostkę może stanowić fakt, iż założycielem Towarzystwa (powstało ono w 1743 roku) był wybitny uczony, Daniel Gralath – późniejszy burmistrz Gdańska. W nowej siedzibie, czyli naszej kamienicy, Towarzystwo urządziło sale posiedzeń, pracownie naukowe, małe muzeum oraz bibliotekę zawierającą około 20 tysięcy tomów. Wnętrza zdobiły portrety uczonych, m. in. Mikołaja Kopernika, Mathiasa Nathanaela Wolffa, Daniela Gralatha oraz popiersie Jana Heweliusza, otrzymane w darze od króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1866 roku na wieży umieszczono obserwatorium astronomiczne (wówczas to miejsce ozdobnego hełmu na jakiś czas zastąpiła obrotowa kopuła).

Kamienica wybudowana została prawdopodobnie według projektu niejakiego Antona van Obberghena w latach 1597-1599 na zlecenie kupca Hansa Köpego. Pierwotnie była to kombinacja domu mieszkalnego i składu towarów, z boczną fasadą od strony Motławy wzbogaconą rzadkim w Gdańsku, wielopiętrowym wykuszem (wystający z elewacji fragment budynku) zakończonym podwójnym szczytem.

Cechą charakterystyczną kamienicy jest wysoka na 30 metrów fasada. Największą jej ozdobę stanowi jednak coś innego – to mieszcząca klatkę schodową, smukła, 36-metrowa wieżyczka wciśnięta w narożnik między elewację północną, a Bramę Mariacką. Wieżyczkę wieńczy piękny, manierystyczny hełm. To jednak nie koniec architektonicznych atrakcji. Od strony ulicy Mariackiej, zaraz przy wejściu do budynku, znajduje się charakterystyczne wysokie przedproże, dodatkowo ozdobione płytami kamiennymi. Wyrzeźbiono na nich postaci kobiece będące personifikacjami nauk: Astronomii, Geografii, Medycyny i Przyrody.

---