Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach posiada obecnie następujące działy tematyczne: archeologiczny, historyczny, etnograficzny i militarny. Prawie 2 tys. eksponatów wypełnia 10 pomieszczeń w zamku i 10 w skansenie. Corocznie muzeum odwiedza prawie 20 tys. turystów z kraju i zagranicy.

Muzeum udostępniane jest artystom do organizacji wystaw oraz młodzieży, która prezentuje swoje zainteresowania i prace plastyczne. W sali im. Władysława Kowalskiego odbywają się wykłady, odczyty oraz koncerty muzyki dawnej.

Historia Dobczyc, miasteczka wspaniale wkomponowanego w piękny krajobraz doliny rzeki Raby, łączy się nieodzownie z istniejącym na wzgórzu zamkiem. Gościł on w przeszłości koronowane głowy: Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego, Królową Jadwigę i Władysława Jagiełłę. Za czasów Kazimierza Jagiellończyka mieściła się tutaj akademia dla synów królewskich, którzy kształcili się pod okiem słynnego polskiego dziejopisarza Jana Długosza. Zamek wydzierżawiany był możnym rodom m.in. Mikołajowi Wierzynkowi, Lanckorońskim, Lubomirskim, Jordanom. Tutaj odbyło się wystawne wesele córki Sebastiana Lubomirskiego, Barbary z Janem Zebrzydowskim, starostą lanckorońskim, na którym gościem był m.in. ówczesny biskup krakowski Piotr Tylicki.

W okresie renesansu zamek stale rozbudowywano. Na przełomie XVI/XVII w. prace prowadzono na zlecenie starosty dobczyckiego Sebastiana Lubomirskiego, twórcy potęgi swojego rodu. O świetności budowli w tym okresie może świadczyć fakt, iż zamek liczył wówczas ponad 70 pomieszczeń. Z biegiem lat zamek tracił na znaczeniu i wizerunku. Wojny szwedzkie w II połowie XVII w., pożary i dewastacje w wieku następnym przyczyniły się do jego zniszczenia. Przez dwa wieki główna budowla na wzgórzu zamkowym popadła w ruinę, pokryła się ziemią, drzewami i krzewami.

Dziś nie pozostałoby po niej prawie śladu, gdyby nie herkulesowy czyn mieszkańców Dobczyc, zwłaszcza działaczy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego skupionych wokół pasjonata historii regionalnej Władysława Kowalskiego.

Autor: Maria Topa, uzupełnił Michał Kowalik.

zamek.dobczyce.pl