W zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego (MUW) znajdują się zabytki związane z historią uczelni i dziejami nauki. Są to m.in. obiekty ceremonialne, medale pamiątkowe, dary otrzymywane przez rektorów, instrumenty naukowe, spuścizny po pracownikach uniwersyteckich, eksponaty z historycznych kolekcji uczelni oraz fotografie. Muzeum jest w stanie eksponować na raz tylko niewielką ich część. Obiekty należące do MUW stanowią lwią część ekspozycji poświęconej cywilizacji egipskiej w Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Znajdują się również, jako depozyty, w Muzeum Wojska Polskiego. Reszta – konsekwentnie w miarę opracowywania i digitalizowania –  jest udostępniana na stronie internetowej poświęconej zbiorom uniwersyteckim.

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego kontynuuje tradycję gromadzenia, opracowywania i udostępniania zbiorów, które służyły uczelni od pierwszych lat jej istnienia. W skład założonego w 1816 roku Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego wchodziło pięć wydziałów, przy których utworzono ponad 20 gabinetów naukowych i kolekcji artystycznych. Służyły one celom badawczym, dydaktycznym oraz upowszechnianiu wiedzy. Gabinety znajdowały się w różnych gmachach uniwersyteckich jednakże zbiór przynależny do Oddziału Sztuk Pięknych zyskał sobie szczególną pozycję ze względu na wyeksponowanie w monumentalnej Sali Kolumnowej gabinetu wzorów gipsowych (większość kolekcji znajduje się obecnie w Łazienkach). Siedziba tego oddziału – obecnie budynek Wydziału Historii – otrzymała w tradycji nazwę Gmachu Pomuzealnego, gdyż prócz figur gipsowych planowano tam umieszczenie innych zbiorów z dziedziny sztuki: obrazów olejnych, rysunków i modeli architektonicznych. Zbiory muzealne Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego dały podwalinę pod utworzenie Muzeum Sztuk Pięknych, które z biegiem lat przekształciło się w Muzeum Narodowe w Warszawie.

Nawiązując do tradycji, Uniwersytet powołał swoje muzeum w 1980 roku. Jego głównym celem jest opieka nad materialnym, intelektualnym i kulturowym dziedzictwem uczelni poprzez gromadzenie zabytków związanych z jej dziejami oraz animowanie działań upamiętniających jej dokonania. Temu służy m.in. cykl wykładów UNIWERSYTET WARSZAWY. Początkowo zbiory uniwersyteckie eksponowane były w Pałacu Kazimierzowskim, w 2000 roku przeniesiono je do klasycystycznego pałacu Tyszkiewiczów-Potockich przy Krakowskim Przedmieściu 32. Od stycznia 2016 roku w Sali Stołowej dostępna do zwiedzania jest wystawa „Orzeł i pięć gwiazd Uniwersytetu. Wystawa z okazji jubileuszu 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego poświęcona narodzinom uczelni”.

Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego prowadzi także działalność wystawienniczą oraz wydawniczą. Czasowe ekspozycje prezentowane są regularnie w holu budynku Starej Biblioteki, w formie wystaw plenerowych na Krakowskim Przedmieściu oraz w Sali Kolumnowej, gdzie wyeksponowano niektóre spośród odlewów gipsowych dawnego gabinetu.

PAŁAC TYSZKIEWICZÓW-POTOCKICH

Początki

Położony przy Krakowskim Przedmieściu, obok kościoła Wizytek, Pałac Tyszkiewiczów-Potockich uchodzi za jeden z najpiękniejszych klasycystycznych budynków Warszawy.

Fundatorem i pierwszym właścicielem rezydencji był hetman polny litewski Ludwik Tyszkiewicz. Budowę pałacu rozpoczęto w 1785 r.

Początkowo pracami budowlanymi kierował Stanisław Zawadzki, jednak już po roku został zastąpiony przez architekta królewskiego Jana Chrystiana Kamsetzera. Do pomocy przy dekoracji wnętrz Kamsetzer zatrudnił sztukatorów, m.in. Paola Casasopra, Giuseppe Amadio, Jana Michała Graffa, rzeźbiarza Johanna Duldta oraz malarza Wawrzyńca Jasińskiego.

Architektura

Rezydencja Tyszkiewiczów jest pałacem wybudowanym w linii zabudowy ulicy, a nie jak większość pałaców warszawskich, cofniętych w głąb posesji. Ma ona dwie równorzędne elewacje.

Pierwsza, dłuższa (trzynastoprzęsłowa), bardziej monumentalna, z wejściem głównym od strony zachodniej charakteryzuje się balkonem z czterema atlantami, wykonanymi przez królewskiego rzeźbiarza Andrzeja Le Bruna oraz jego pomocnika Giacomo Contieriego.

Druga elewacja (od strony północnej) wyróżnia się finezyjnym detalem architektonicznym i szlachetnymi proporcjami. W latach 1821–1822 obok tej fasady powstała neorenesansowa brama i oficyna według projektu Fryderyka Alberta Lessela. Kolejne prace budowlane w pałacu przeprowadzono dwadzieścia lat później. Odnowiono i przebudowano wtedy wnętrza pałacu oraz dobudowano nowe murowane stajnie, wozownie oraz oranżerię. Prace te nadzorował pochodzący z Włoch znany warszawski architekt Henryk Marconi.

Do najciekawszych pomieszczeń wewnątrz pałacu należą sień z dekoracją all’antica oraz apartamenty reprezentacyjne na pierwszym piętrze od strony Krakowskiego Przedmieścia. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują: Sala Balowa z reliefami przedstawiającymi Sąd Parysa i Zeusa oraz Sala Stołowa z pięknym kominkiem, ozdobionym płaskorzeźbą Śpiącej Ariadny.

Historia

Po śmierci Ludwika Tyszkiewicza w 1808 r. pałac odziedziczyła jego córka Anna, zamężna po raz pierwszy z hrabią Aleksandrem Potockim (po raz drugi zamężna ze Stanisławem Dunin Wąsowiczem).

W 1856 roku zorganizowano w pałacu wystawę starożytności i przedmiotów sztuki o przełomowym znaczeniu dla rozwoju polskiej archeologii, muzealnictwa i historii sztuki.

W rękach rodziny Potockich budynek pozostawał do 1923 roku, kiedy to został sprzedany Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Przed drugą wojną światową w pałacu mieściła się także Polska Akademia Literatury oraz zbiory starodruków Biblioteki Narodowej. Wtedy zorganizowano tu wielkie wystawy poświęcone Adamowi Mickiewiczowi i  Henrykowi Sienkiewiczowi.

Pierwsze lata wojny budynek przetrwał nietknięty. Spalony został dopiero w 1944 roku. Odbudowę zabytkowej budowli przeprowadzono w latach 1948–56 według projektu Jana Dąbrowskiego.

Po odrestaurowaniu pałac wszedł w skład kampusu uniwersyteckiego. Zorganizowano w nim wielką wystawę na 150-lecie Uniwersytetu. Obecnie w budynku, oprócz Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, mieszczą się m.in.: Instytut Muzykologii, Instytut Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców „Polonicum” oraz Ośrodek Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej.

W 2013 roku rektor Uniwersytetu Warszawskiego, dr hab. Marcin Pałys, wraz z Prezesem Zarządu BGK podpisał umowy na  niskooprocentowane pożyczki, udzielone uczelni (UW) przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) w ramach inicjatywy JESSICA, wdrażanej ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013. W 2015 roku zakończyła się rewitalizacja wnętrz.

www.muzeum.uw.edu.pl