W miejscowości Płotowo, gdzie w latach 1929-1932 działała polska szkoła, znajduje się dziś muzeum, które jest oddziałem Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie. Placówkę otwarto tu w 1979 r. Zobaczyć w niej można zrekonstruowaną salę lekcyjną oraz obszerną wystawę, poświęconą patriotycznej działalności mniejszości polskiej w Niemczech.

Gdy w latach 1918-1919 odradzała się Polska i ważyły się sprawy przebiegu nowych granic, miejscowi Kaszubi podjęli starania o włączenie ziemi bytowskiej do Polski. Starania te jednak w obliczu problemów z granicą wschodnią nie przyniosły należytych skutków. W związku z tym, czujący się Polakami Kaszubi zostali oddzieleni od Ojczyzny i stali się obywatelami niemieckimi.

Już w połowie 1919 r. powstał Komitet Narodowy Polaków na Obczyźnie, a w 1922 r. odbył się w Berlinie zjazd organizacyjny Związku Polaków w Niemczech. Powiat bytowski wszedł początkowo w skład II Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech z siedzibą w Berlinie, jednakże niebawem utworzono V Dzielnicę, obejmującą obszar Pogranicza wielkopolsko-pomorskiego oraz Kaszuby.

Działalność kaszubskich patriotów, zmierzająca do zachowania polskiej tożsamości, przybierała wiele form. Powstawały koła zainteresowań, towarzystwa sportowe i śpiewacze, starano się propagować czytelnictwo w języku polskim. Bardzo ważnym było uruchomienie szkół, w których Kaszubi mogliby uczyć swoje dzieci języka polskiego.

Starania o polskie szkoły nie były proste, ale zakończyły się powodzeniem. Na ziemi bytowskiej powstały cztery placówki dla polskiej mniejszości narodowej w Niemczech: w Płotowie, Osławie Dąbrowie, Ugoszczy i Rabacinie. Jedynie szkoła w Ugoszczy przetrwała do września 1939 r. Pozostałe, w wyniku represji, zostały zamknięte po zaledwie paru latach działalności. Cały okres międzywojenny cechowały prześladowania polskich patriotów na ziemi bytowskiej. Wielu z nich zostało później zgładzonych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.

---