Gotycka wieża św. Katarzyny to pozostałość po pierwszej świątyni Bytowa.

Nie wiadomo dokładnie, którego roku sięgają początki świątyni. Wydaje się, że powstała jeszcze przed krzyżacką lokacją miasta w 1346 r., co sugerują wzmianki źródłowe mówiące o niejakim Enslansie – proboszczu z Bytowa, występującym jako świadek w procesie prawnym z 1329 r. Pierwsza świątynia miała prawdopodobnie za patronkę św. Małgorzatę. Do początków II połowy XVI wieku świątynia służyła katolikom. W 1557 r. została przekazana przez księcia pomorskiego Barnima IX protestantom. W 1629 r. budowla spłonęła.

Odbudowano ją około roku 1640, kiedy to ziemia bytowska włączona została pod panowanie władców polskich. W tym też okresie, decyzją biskupa kujawskiego, świątynię ponownie przekazano  katolikom. W wyniku najazdu szwedzkiego, kościół spłonął po raz wtóry. Odbudowano go dopiero pod koniec XVII wieku, około 1690 r. W 10 lat później Bytów spustoszył ogromny pożar, który nie oszczędził również kościoła. Wiek XVIII to czas kolejnych zniszczeń i grabieży. Dopiero w latach 1893/1894 podjęty został trud generalnego remontu świątyni. Stała ona nieprzerwanie do marca 1945 r., kiedy to, w wyniku działań wojennych, została niemal doszczętnie zniszczona.

W 2001 roku w obrębie ruin kościoła św. Katarzyny odbyły się badania archeologiczne. Ich głównym celem była możliwie dokładna rekonstrukcja pierwotnego wyglądu i zasięgu świątyni, jak również określenie zasięgu i charakteru towarzyszącej jej nekropolii.

Badania archeologiczno-architektoniczne potwierdziły, że omawiana świątynia była kilkakrotnie przebudowywana. Najstarszy poziom wyznaczały relikty dwunawowej konstrukcji z pierwszej połowy XIV wieku (z nawą północną), do której w późniejszym czasie dobudowano nawę południową. Następnie budynek przekształcono w konstrukcję o trzech nawach, a dopiero później, w rezultacie kolejnych prac architektonicznych, stał się świątynią halową o jednej nawie.

Prace wykopaliskowe pozwoliły również na zlokalizowanie i przebadanie przykościelnego cmentarzyska szkieletowego. Była to rozległa nekropolia, użytkowana najprawdopodobniej od XIV po XVIII wiek.

Było to płaskie cmentarzysko o rzędowym układzie grobów. Zgodnie z chrześcijańskim rytuałem pogrzebowym, zmarłych chowano na wznak na osi W-E. W większości zaobserwowanych pochówków zmarłych ułożono na wznak z rękami wyprostowanymi wzdłuż tułowia, z przedramionami zgiętymi w stawach łokciowych, kości przedramion zazwyczaj krzyżowały się ze sobą, natomiast kości rąk złożone były w okolicy talerzy kości biodrowych lub w okolicach spojenia łonowego. W części grobów zarejestrowano ślady po trumnach. Na podstawie dostępnych informacji można stwierdzić, że w wyniku badań wykopaliskowych odkryto dwie krypty, 104 obiekty zinterpretowane jako pochówki oraz 42 skupiska kości.

Na cmentarzysku stwierdzono występowanie kilkudziesięciu grobów o niejednolitej chronologii. W obrębie kolejnych obiektów przeważały szczątki kostne jednej osoby. Niekiedy, oprócz jednej osoby odkryto kości drugiej. Co ciekawe, w tej grupie przeważały pochówki, w których obok szczątków osoby dorosłej zdeponowano kości dziecka. Zarejestrowano również przypadki złożenia do jamy grobowej szczątków trzech, a nawet czterech osób. 48 grobów określonych jako męskie , 26 jako kobiece, 20 jako osoby dorosłe o nieokreślonej płci, dwa skrywały szczątki osób w wieku młodzieńczym a 43 kolejne pochówki.

Część zmarłych wyposażona była w dary grobowe. W trakcie badań poszczególnych pochówków natrafiono m.in. na ozdoby głowy, tzw. diademy, bursztynowy różaniec i szereg monet, których datowanie zamyka się w przedziale od XIV do XVIII wieku. Wyróżniono tutaj miedziane brakteaty, srebrne i miedziane denary, srebrne kwartniki, miedziane szerfy Ernesta Ludwika i Jana Fryderyka, srebrny półgrosz Kazimierza Jagiellończyka, srebrny denar litewski, srebrne szelągi, srebrny półtorak koronny Zygmunta III Starego. Wyjątkowym znaleziskiem był medal produkowany w społecznościach Żydów europejskich, nawiązujący stylistycznie do szekli – monet żydowskich z okresu starożytnego Medal posiada solidne oczko do zawieszania co sugeruje, że Sugerować użytkowano go jako zawieszki (amulet, ozdoba?). W dwóch przypadkach monety zalegały w okolicach kości żuchwy, co wskazuje że pierwotnie umieszczono je w ustach zmarłych.  Mamy tu najpewniej do czynienia z fenomenem tzw. obola zmarłych.

Czółka/diademy zdobiły głowy dwóch dziewczynek (jedna zmarła przed siódmym, druga około 15. roku życia) i  kobiety zmarłej przed 50. rokiem życia.