Zajezdnia Muzealna Brus

Zajezdnia Muzealna Brus (ZMB) to teren o powierzchni 1,5 hektara. Jej największą część stanowi ekspozycja - zewnętrzna i wewnętrzna, dzięki której odwiedzający mogą poznać historię komunikacji miejskiej w Łodzi. Przygotowuje je ekipa Klubu Miłośników Starych Tramwajów przy współpracy z MPK Łódź i innymi partnerami.

Ekspozycje zostały podzielone także na takie o charakterze stałym oraz czasowym. Te wewnętrzne zobaczyć można na pierwszym piętrze dawnego budynku administracyjnego (budynek ceglany przed bramą wejściową), do czego serdecznie zachęcamy w czasie zwiedzania historycznej zajezdni tramwajowej przy ulicy Konstantynowskiej.

Zajezdnia Brus to najmniejsza spośród łódzkich zajezdni tramwajowych i jest położona najbardziej na uboczu. Jej historia jest ciekawa i bogata, choć wciąż skrywa wiele tajemnic.

17 grudnia 1910 r. wraz z uruchomieniem linii do Konstantynowa Łódzkiego, Łódzkie Wąskotorowe Elektryczne Koleje Dojazdowe otworzyły zajezdnię w podłódzkiej gminie Brus. Na terenie obiektu zlokalizowano halę postojowo-remontową na pięć kanałów, budynek mieszkalny, budynek biurowy, magazyn, kuźnię i halę maszyn, zasilającą linię w energię elektryczną. Hala postojowa jest jednym z pierwszych w Łodzi budynków o konstrukcji żelbetowej. W 1918 roku rozbudowano jeden z obiektów mieszkalnych, zaś 11 lat później zmodernizowano podstację i wydłużono halę postojową. Równocześnie zastąpiono drewniane słupy trakcyjne kratownicowymi. Ostatnie zmiany w układzie przestrzennym zajezdni nastąpiły na przełomie lat 60. i 70. Podwyższono wówczas budynek administracyjny oraz rozbudowano układ torowy. To jednak kosmetyczne zmiany, a zajezdnia dotrwała do dzisiejszych czasów niemal w oryginalnym stanie.

Brus nie miał szczęścia do nowych wagonów. W momencie otwarcia skierowano tam 10-letnie wagony GE58 „berlinka” i nieco nowsze doczepy GE i U104. Służyły one przez kolejnych 50 lat. W latach 50. na Brus trafiły dwa wagony typu Lilpop III z 1939 roku oraz jeden Herbrand GE58 z 1910 r. Dopiero w latach 1959-1961 udało się wymienić cały tabor na nowy. Na Brusie zaczęła królować seria 5N. Pojazdy z czasem modernizowano, jednak „enki" aż do początku lat 90. stanowiły jedyny typ taboru w zajezdni. Brus jako ostatni zakład komunikacji tramwajowej eksploatował te tramwaje i jako ostatni je wycofał w 1991 roku. Ważny pod kątem taboru okazał się 1990 rok. Wtedy na Brus trafiło osiem używanych wagonów GT6 z niemieckiego Bielefeld. Z Chocianowic przyjechały prawie 20-letnie przegubowce typu 803N. Tramwaje te jeździły do końca świadczenia usług przewozowych przez zajezdnię.

kmst.pl